Latihan Soal 6 Persiapan PAS Gasal Matematika Peminatan Kelas X (Fungsi Eksponen dan Fungsi Logaritma)

 $\begin{array}{ll}\\ 52.&\textrm{Nilai dari}\: \: ^{2}\log \displaystyle \frac{1}{32}\: \: \textrm{adalah}\: ...\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle -7\\ \color{red}\textrm{b}.&\displaystyle -5\\ \textrm{c}.& \displaystyle -3\\ \textrm{d}.& \displaystyle -2\\ \textrm{e}.& 5 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}&=\: ^{2}\log \displaystyle \frac{1}{32}\\ &=\: ^{2^{1}}\log 2^{-5}\\ &=\displaystyle \frac{-5}{1}\times \: ^{2}\log 2\\ &=\color{red}-5\\ &\\ & \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 53.&\textrm{Nilai dari}\: \: ^{0,333...}\log 0,111....\: \: \textrm{adalah}\: ...\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle \frac{1}{3}\\ \textrm{b}.&\displaystyle \frac{1}{2}\\ \color{red}\textrm{c}.& 2\\ \textrm{d}.& 3\\ \textrm{e}.& 6 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}&=\: ^{0,333...}\log 0,111...\\ &=\: ^{\frac{1}{3}}\log \frac{1}{9}\\ &=\: ^{\frac{1}{3}}\log \left (\frac{1}{3} \right )^{2}\\ &=\color{red}2 \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 54.&\textrm{Nilai dari}\: \: ^{5}\log 25\sqrt{5}\: \: \textrm{adalah}\: ...\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&\displaystyle \frac{5}{2}\\ \textrm{b}.&\displaystyle \frac{3}{2}\\ \textrm{c}.& \displaystyle \frac{1}{2}\\ \textrm{d}.& \displaystyle 2\\ \textrm{e}.& 3 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}&=\: ^{5}\log 25\sqrt{5}\\ &=\: ^{5^{1}}\log 5^{2}.5^{\frac{1}{2}}\\ &=\: ^{5^{1}}\log 5^{\frac{5}{2}}\\ &=\displaystyle \frac{\frac{5}{2}}{1}\times \: ^{5}\log 5\\ &=\color{red}\displaystyle \frac{5}{2} \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 55.&\textrm{Nilai dari}\: \: ^{\sqrt{3}}\log 81\: \: \textrm{adalah}\: ...\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle 12\\ \textrm{b}.&\displaystyle 10\\ \textrm{c}.& \displaystyle 9\\ \color{red}\textrm{d}.& \displaystyle 8\\ \textrm{e}.& 6 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}&=\: ^{\sqrt{3}}\log 81\\ &=\: ^{\displaystyle 3^{\frac{1}{2}}}\log 3^{4}\\ &=\displaystyle \frac{4}{\frac{1}{2}}\times \: ^{3}\log 3\\ &=\color{red}8 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 56.&\textrm{Nilai dari}\: \: ^{\frac{1}{3}}\log \displaystyle \frac{1}{243}\: \: \textrm{adalah}\: ...\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle 6\\ \color{red}\textrm{b}.&\displaystyle 5\\ \textrm{c}.& \displaystyle 4\\ \textrm{d}.& \displaystyle 3\\ \textrm{e}.& \displaystyle 2 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}&=\: ^{\frac{1}{3}}\log \displaystyle \frac{1}{243}\\ &=\: ^{\left (\frac{1}{3} \right )^{1}}\log \displaystyle \left (\frac{1}{3} \right )^{5}\\ &=\displaystyle \frac{5}{1}\times \: ^{\frac{1}{3}}\log \frac{1}{3}\\ &=\color{red}5 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 57.&\textrm{Nilai dari}\: \: ^{\sqrt{2}}\log 16\: \: \textrm{adalah}\: ...\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle 10\\ \textrm{b}.&\displaystyle 9\\ \color{red}\textrm{c}.& \displaystyle 8\\ \textrm{d}.& \displaystyle 6\\ \textrm{e}.& \displaystyle 4 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}&=\: ^{\sqrt{2}}\log 16\\ &=\: ^{\displaystyle 2^{\frac{1}{2}}}\log 2^{4}\\ &=\displaystyle \frac{4}{\frac{1}{2}}\times \: ^{2}\log 2\\ &=\color{red}8\end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 58.&\textrm{Nilai dari}\: \: ^{\sqrt{5}}\log \sqrt{125}\: \: \textrm{adalah}\: ...\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle -3\\ \textrm{b}.&\displaystyle -2\\ \textrm{c}.& \displaystyle 2\\ \color{red}\textrm{d}.& \displaystyle 3\\ \textrm{e}.& \displaystyle 5 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}&=\: ^{\sqrt{5}}\log \sqrt{125}\\ &=\: ^{\sqrt{5}^{1}}\log \left ( \sqrt{5} \right )^{3}\\ &=\displaystyle \frac{3}{1}\times \: ^{\sqrt{5}}\log \sqrt{5}\\ &=\color{red}3\\ \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 59.&\textrm{Nilai dari}\: \: ^{\sqrt{\sqrt{2}}}\log \sqrt{8\sqrt{8}}\: \: \textrm{adalah}\: ...\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle 4\\ \textrm{b}.&\displaystyle 6\\ \textrm{c}.& \displaystyle 8\\ \color{red}\textrm{d}.& \displaystyle 9\\ \textrm{e}.& \displaystyle 12 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}&=\: ^{\sqrt{\sqrt{2}}}\log \sqrt{8\sqrt{8}}\\ &=\: ^{\sqrt[4]{2}}\log \left ( 8\left ( 8 \right )^{\frac{1}{2}} \right )^{\frac{1}{2}}\\ &=\: ^{2^{\frac{1}{4}}}\log 8^{\left (\frac{1}{2}+\frac{1}{4} \right )}\\ &=\: ^{2^{\frac{1}{4}}}\log 2^{3\left ( \frac{3}{4} \right )}\\ &=\displaystyle \frac{\frac{9}{4}}{\frac{1}{4}}\times \: ^{2}\log 2\\ &=\color{red}9 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 60.&\textrm{Nilai dari}\\ & ^{6}\log 8 +\: ^{6}\log \displaystyle \frac{9}{2}\: \: \textrm{adalah}\: ...\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle 4\\ \textrm{b}.&\displaystyle 3\\ \textrm{c}.&3 \displaystyle \frac{1}{2}\\ \textrm{d}.& 2\displaystyle \frac{1}{2}\\ \color{red}\textrm{e}.& \displaystyle 2 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}&=\: ^{6}\log 8 +\: ^{6}\log \displaystyle \frac{9}{2}\\ &=\: ^{6}\log 8\times \frac{9}{2}\\ &=\: ^{6}\log 36\\ &=\: ^{6}\log 6^{2}\\ &=\color{red}2\\ &\\ &\\ & \end{aligned} \end{array}$


Latihan Soal 5 Persiapan PAS Gasal Matematika Peminatan Kelas X (Fungsi Eksponen dan Fungsi Logaritma)

 $\begin{array}{ll}\\ 41.&\textrm{Penyelesaian pertidaksamaan eksponen}\\ &\left ( \displaystyle \frac{1}{3} \right )^{2x+1}>\sqrt{\displaystyle \frac{27}{3^{x-1}}} \: \: \textrm{adalah}....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&x>\displaystyle \frac{6}{5}\\ \textrm{b}.&x<-\displaystyle \frac{6}{5}\\ \textrm{c}.&x>\displaystyle \frac{5}{6}\\ \color{red}\textrm{d}.&x<-2\\ \textrm{e}.&x<2 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}\left ( \displaystyle \frac{1}{3} \right )^{2x+1}&>\sqrt{\displaystyle \frac{27}{3^{x-1}}}\\ 3^{-(2x+1)}&>3^{\frac{1}{2}(3-(x-1))}\\ -(2x+1)&>\displaystyle \frac{1}{2}(3-(x-1))\\ -4x-2&>4-x\\ -4x+x&>4+2\\ -3x&>6\\ 3x&<-6\\ x&\color{red}<-2 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 42.&(\textbf{UMPTN 01})\textrm{Nilai}\: \: x\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ &4^{x^{2}-x-2}.2^{x^{2}+3x-10}<\displaystyle \frac{1}{16} \: \: \textrm{adalah}....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&x<-5\: \: \textrm{atau}\: \: x>-2\\ \textrm{b}.&x<-2\: \: \textrm{atau}\: \: x>\displaystyle \frac{5}{3}\\ \textrm{c}.&-2<x<-1\\ \color{red}\textrm{d}.&-2<x<\displaystyle \frac{5}{3}\\ \textrm{e}.&-5<x<2 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}4^{x^{2}-x-2}.2^{x^{2}+3x-10}&<\displaystyle \frac{1}{16}\\ 2^{2\left ( x^{2}-x-2 \right )+\left ( x^{2}+3x-10 \right )}&<2^{-4}\\ 2\left ( x^{2}-x-2 \right )+\left ( x^{2}+3x-10 \right )&<-4\\ 3x^{2}-2x+3x-4-10+4&<0\\ 3x^{2}+x-10+&<0\\ (x+2)(3x-5)&<0\\ \therefore \qquad-2<x&<\displaystyle \frac{5}{3} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{l}\\ 43.&(\textbf{SPMB 04 Mat IPA})\textrm{Himpunan Penyelesaian}\\ & \textrm{pertidaksamaan eksponen}\\ &2\sqrt{4^{x^{2}-3x+2}}<\sqrt[3]{\left (\displaystyle \frac{1}{2} \right )^{3-6x}} \: \: \textrm{adalah}....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\left \{ x|x> 4 \right \}\\ \textrm{b}.&\left \{ x|x> 2 \right \}\\ \textrm{c}.&\left \{ x|x<1 \right \}\\ \color{red}\textrm{d}.&\left \{ x|1<x<4 \right \}\\ \textrm{e}.&\left \{ x|2\leq x\leq 3 \right \} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}2\sqrt{4^{x^{2}-3x+2}}&<\sqrt[3]{\left (\displaystyle \frac{1}{2} \right )^{3-6x}}\\ 2^{1+\frac{2}{2}\left ( x^{2}-3x+2 \right )}&<2^{- \frac{3-6x}{3}}\\ 1+\left ( x^{2}-3x+2 \right )&<-\displaystyle \frac{3-6x}{3}\\ x^{2}-3x+3&<-1+2x\\ x^{2}-5x+4&<0\\ (x-1)(x-4)&<0\\ 1<x&<4 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{l}\\ 44.&(\textbf{SBMPTN 2015 Mat IPA})\\ &\textrm{Nilai}\: \: c\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ &(0,12)^{4x^{2}+8x+c}<(0,0144)^{x^{2}+4x+4} \: \: \textrm{adalah}....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&c>0\\ \textrm{b}.&c>2\\ \textrm{c}.&c>4\\ \textrm{d}.&c>6\\ \color{red}\textrm{e}.&c>8 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}(0,12)^{4x^{2}+8x+c}&<(0,0144)^{x^{2}+4x+4}\\ (0,12)^{4x^{2}+8x+c}&<(0,12)^{2\left (x^{2}+4x+4 \right )}\\ 4x^{2}+8x+c&>2\left (x^{2}+4x+4 \right )\\ 2x^{2}+c-8&>0\quad \color{magenta}\textrm{haruslah definit positif}\\ \textrm{Syaratnya}&\begin{cases} a &=2>0 \\ D &=b^{2}-4ac<0\\ \end{cases}\\ \textrm{Maka}\quad D&=b^{2}-4ac<0\\ \textbf{ambil dari}&\: \: \: 2x^{2}-c-8=0\begin{cases} a &=2 \\ b &=0 \\ c &=c-8 \end{cases}\\ &=0^{2}-4.2(c-8)<0\\ -8c&+64<0\\ -8c&<-64\\ 8c&>64\\ c&\color{red}>8 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 45.&\textrm{Nilai}\: \: x\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ &9^{2x}-10.9^{x}+9>0, \: \: x\in \mathbb{R}\: \: \textrm{adalah}....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&x<1\: \: \textrm{atau}\: \: x>0\\ \color{red}\textrm{b}.&x<0\: \: \textrm{atau}\: \: x>1\\ \textrm{c}.&x<-1\: \: \textrm{atau}\: \: x>2\\ \textrm{d}.&x<1\: \: \textrm{atau}\: \: x>2\\ \textrm{e}.&x<-1\: \: \textrm{atau}\: \: x>1 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}9^{2x}-10.9^{x}+9&>0\\ \left (9^{x} \right )^{2}-10.\left ( 9^{x} \right )+9&>0\\ \left ( 9^{x}-1 \right )\left ( 9^{x}-9 \right )&>0\\ 9^{x}<1\: \: \textrm{atau}\: \: 9^{x}&>9\\ 9^{x}<9^{0}\: \: \textrm{atau}\: \: 9^{x}&>9^{1}\\ x<0\: \: \textrm{atau}\: \: x&\color{red}>1 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{l}\\ 46.&\textrm{Jumlah akar-akar persamaan}\\ & 5^{x+1}+5^{2-x}-30=0\: \: \textrm{adalah}\: ....\\\\ &\begin{array}{lllllllll}\\ \textrm{a}.&-2&&&\\ \textrm{b}.&-1\\ \textrm{c}.&0\\ \color{red}\textrm{d}.&1\\ \textrm{e}.&2 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}5^{x+1}+5^{2-x}-30&=0\\ \left (5^{x} \right ).5^{1}+\displaystyle \frac{5^{2}}{5^{x}}-30&=0\\ 5\left ( 5^{x} \right )^{2}+25-30\left ( 5^{x} \right )&=0\\ \textrm{Persamaan kuadrat}&\: \textrm{dalam}\: \: 5^{x},\: \textrm{maka}\\ 5(5^{x})^{2}-30(5^{x})+25&=0\begin{cases} a & =5 \\ b & =-30 \\ c & =25 \end{cases}\\ (5^{x_{1}}).\left ( 5^{x_{2}} \right )&=\displaystyle \frac{c}{a}\\ 5^{x_{1}+x_{2}}&=\displaystyle \frac{25}{5}=5\\ 5^{x_{1}+x_{2}}&=5^{1}\\ x_{1}+x_{2}&=\color{red}1 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 47.&\textrm{Jumlah akar-akar persamaan}\\ &2020^{x^{2}-7x+7}=2021^{x^{2}-7x+7}\: \: \textrm{adalah}\: ....\\\\ &\begin{array}{lllllllll}\\ \textrm{a}.&-7\\ \textrm{b}.&-5\\ \textrm{c}.&-3\\ \textrm{d}.&5\\ \color{red}\textrm{e}.&7 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}2020^{x^{2}-7x+7}&=2021^{x^{2}-7x+7}\\ \textrm{Karena basis}&\: \textrm{tidak sama},\\ \textrm{maka harusl}&\textrm{ah pangkatnya}=0,\\ x^{2}-7x+7&=0\\ \textrm{dan jumlah}\: &\textrm{akar-akarnya adalah}:\\ x_{1}+x_{2}&=-\displaystyle \frac{b}{a}, \: \: \textrm{dari persamaan}\\ x^{2}-7x+7&=0\begin{cases} a &=1 \\ b &=-7 \\ c &=7 \end{cases}\\ \textrm{maka}\: \: x_{1}+x_{2}&=-\displaystyle \frac{b}{a}=-\frac{-7}{1}=\color{red}7 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 48.&\textrm{Nilai dari}\: \: \displaystyle \frac{2^{2020}+2^{2018}}{2^{2018}+2^{2016}} \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&2\\ \color{red}\textrm{b}.&5\\ \textrm{c}.&10\\ \textrm{d}.&20\\ \textrm{e}.&40 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}\displaystyle \frac{2^{2020}+2^{2018}}{2^{2018}+2^{2016}}&=\displaystyle \frac{2^{4}.2^{2016}+2^{2}.2^{2016}}{2^{2}.2^{2018}+2^{2016}}\\ &=\displaystyle \frac{2^{2016}\left ( 2^{4}+2^{2} \right )}{2^{2016}\left ( 2^{2}+1 \right )}\\ &=\displaystyle \frac{16+4}{4+1}\\ &=\displaystyle \frac{20}{5}\\ &=\color{red}4 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 49.&(\textbf{UM IPB})\textrm{Jika}\: \: ab=a^{b} \: \: \textrm{dan}\: \: \displaystyle \frac{a}{b}=a^{3b}\\ &\textrm{maka nilai}\: \: a\: \: \textrm{adalah}....\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&0\\ \textrm{b}.&0,5\\ \textrm{c}.&1\\ \textrm{d}.&0,25\\ \textrm{e}.&0,75 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}\textrm{Diketahui}&\\ ab&=a^{b}\\ b&=\displaystyle \frac{a^{b}}{a}=a^{b-1}.....\textbf{1}\\ \textrm{maka}&\\ \displaystyle \frac{a}{b}&=a^{3b}...............\textbf{2}\\ \textbf{1}&\: \: ke\: \: \textbf{2}\\ \displaystyle \frac{a}{a^{b-1}}&=a^{3b}\\ a^{2-b}&=a^{3b}\\ 2-b&=3b\\ -4b&=-2\\ b&=\displaystyle \frac{1}{2}................\textbf{3}\\ \textbf{3}&\: \: ke\: \: \textbf{1}\\ a\left ( \displaystyle \frac{1}{2} \right )&=a^{\frac{1}{2}}\\ \displaystyle \frac{1}{4}a^{2}&=a\\ a^{2}-4a&=0\\ a(a-4)&=0\\ a=0\: \: &\textrm{atau}\: \: \color{red}a=4 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 50.&\textrm{Jika}\: \: \displaystyle 3.x^{^{^{^{ \frac{3}{2}}}}}=4\: ,\: \textrm{maka}\: \: x=\: ....\\ &\begin{array}{llllll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle 1,1\\ \textrm{b}.&\displaystyle 1,2\\ \color{red}\textrm{c}.&1,3\\ \textrm{d}.&\displaystyle 1,4\\ \textrm{e}.&1,5\\\\ &&&(\textbf{SAT Test Math Level 2})\\ \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}\displaystyle 3.x^{^{^{^{ \frac{3}{2}}}}}&=4\\ \left (3.x^{^{^{^{ \frac{3}{2}}}}} \right )^{2}&=4^{2}\\ 3^{2}.x^{3}&=4^{2}\\ x^{3}&=\displaystyle \frac{4^{2}}{3^{2}}\\ x^{3}&=\displaystyle \frac{4^{2}}{3^{2}}\times \frac{3}{3}\\ x^{3}&\leq \displaystyle \frac{4^{2}}{3^{2}}\times \frac{4}{3}\\ x^{3}&\leq \left ( \displaystyle \frac{4^{3}}{3^{3}} \right )\\ x^{3}&\leq \left ( \displaystyle \frac{4}{3} \right )^{3}\\ x&\leq \displaystyle \frac{4}{3}\\ x&\leq 1,\overline{333}\\ x&\color{red}\approx 1,3 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 51.&\textrm{Hitunglah}\:\\\\ &\quad\quad\qquad \displaystyle \sqrt[8]{2207-\displaystyle \frac{1}{2207-\displaystyle \frac{1}{2207-\displaystyle \frac{1}{2207-\displaystyle \frac{1}{...}}}}}\\\\ &\textrm{nyatakan jawabannya dalam bentuk }\: \displaystyle \frac{a\pm b\sqrt{c}}{d}\\ &\textrm{dengan a, b, c, dan d bilangan-bilangan bulat}\\ \end{array}$

Pembahasan:

$\begin{aligned}x^{8}&=2207-\displaystyle \underset{x^{8}}{\underbrace{\displaystyle \frac{1}{2207-\frac{1}{2207-\frac{1}{2207-...}}}}}\\ x^{8}&=2207-\displaystyle \frac{1}{x^{8}}\\ x^{8}+\displaystyle \frac{1}{x^{8}}&=2207\\ \left ( x^{4}+\displaystyle \frac{1}{x^{4}} \right )^{2}&=2207+2\\ \left ( x^{4}+\displaystyle \frac{1}{x^{4}} \right )&=\sqrt{2209}=\color{red}47 \end{aligned}$

$\begin{aligned}x^{4}+\displaystyle \frac{1}{x^{4}}&=47\\ \left ( x^{2}+\displaystyle \frac{1}{x^{2}} \right )^{2}&=47+2\\ x^{2}+\displaystyle \frac{1}{x^{2}}&=\sqrt{49}=7\\ \left ( x+\displaystyle \frac{1}{x} \right )^{2}&=7+2\\ x+\displaystyle \frac{1}{x}&=\sqrt{9}=3\\ x^{2}-3x+1&=0,\\ &\textrm{persamaan kuadrat dalam x,}\\ & \textbf{gunakan rumus abc}\\ x_{1,2}=&\displaystyle \frac{3\pm \sqrt{5}}{2}=\displaystyle \frac{3\pm 1\sqrt{5}}{2}=\displaystyle \frac{a\pm b\sqrt{c}}{d}\\ &\textbf{Sehingga},\quad \begin{cases} & a=3 \\ & b=1 \\ & c=5 \\ & d=\color{red}2 \end{cases} \end{aligned}$


DAFTAR PUSTAKA

  1. Enung, S., Untung, W. 2009. Mandiri Matematika SMA Jilid I untuk Kelas X. Jakarta: ERLANGGA.
  2. Kanginan, M., Nurdiansyah, H., Akhmad, G. 2016. Matematika untuk Siswa SMA/MA Kelas X Kelompok Peminatan Matematika dan Ilmu-Ilmu Alam. Bandung: YRAMA WIDYA
  3. Kanginan, M., Terzalgi, Y. 2013. Matematika untuk SMA-MA/SMK Kelas X Wajib. Bandung: SEWU.
  4. Susianto, B. 2011. Olimpiade Matematika dengan Proses Berpikir Aljabar dan Bilangan. Jakarta: GRASINDO. 


Latihan Soal 4 Persiapan PAS Gasal Matematika Peminatan Kelas X (Fungsi Eksponen dan Fungsi Logaritma)

$\begin{array}{ll}\\ 31.&\textrm{Jika bentuk}\: \: \displaystyle \frac{ab^{-1}}{a^{-1}-b^{-1}}\\ & \textrm{dinyatakan dalam pangkat positif}=\: ....\\ &\begin{array}{llllll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle \frac{a^{2}}{a-b}&&&\\\\ \textrm{b}.&\displaystyle \frac{a^{2}}{a-1}\\\\ \textrm{c}.&\displaystyle \frac{b-a}{ab}\\\\ \color{red}\textrm{d}.&\displaystyle \frac{a^{2}}{b-a}\\\\ \textrm{e}.&\displaystyle \frac{1}{a-b}\\\\ &&&&(\textbf{SAT Test Math Level 2})\\ \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}\displaystyle \frac{ab^{-1}}{a^{-1}-b^{-1}}&=\displaystyle \frac{ab^{-1}}{a^{-1}-b^{-1}}\times \frac{b}{b}\\ &=\displaystyle \frac{a}{a^{-1}b-1}\\ &=\displaystyle \frac{a}{a^{-1}b-1}\times \frac{a}{a}\\ &=\color{red}\displaystyle \frac{a^{2}}{b-a} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 32.&\textrm{Nilai}\: \: x\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ & \sqrt{x+\sqrt{x+\sqrt{x+\cdots }}}=3 \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&3\\ \color{red}\textrm{b}.&6\\ \textrm{c}.&7\\ \textrm{d}.&8\\ \textrm{e}.&9 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}\textrm{Misalkan}\quad A&=\sqrt{+\sqrt{x+\sqrt{+\cdots }}}\\ \sqrt{x+\sqrt{x+\sqrt{x+\cdots }}}&=3\\ \textrm{dikuadratkan}&\\ x+\sqrt{x+\sqrt{x+\sqrt{x+\cdots }}}&=9\\ x+3&=9\\ x&=9-3\\ x&=\color{red}6 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 33.&\textrm{Nilai}\: \: x\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ &x=\sqrt[3]{49\sqrt[3]{49\sqrt[3]{49\cdots }}} \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&7\sqrt[7]{7}\\ \color{red}\textrm{b}.&7\\ \textrm{c}.&14\\ \textrm{d}.&49\\ \textrm{e}.&\sqrt[3]{81} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}x&=\sqrt[3]{49\sqrt[3]{49\sqrt[3]{49\cdots }}}\\ x^{3}&=49\sqrt[3]{49\sqrt[3]{49\sqrt[3]{49\cdots }}}\\ x^{3}&=49x\\ x^{2}&=49\\ x&=\sqrt{49}\\ &=\color{red}7 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 34.&\textrm{Nilai}\: \: x\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ &x^{x^{x^{x^{x^{\cdots }}}}}=2020 \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\sqrt{2020}\\ \color{red}\textrm{b}.&\sqrt[2020]{2020}\\ \textrm{c}.&2020^{\sqrt{2020}}\\ \textrm{d}.&\sqrt{2020}^{\sqrt{2020}}\\ \textrm{e}.&\sqrt{2020\sqrt{2020}} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}x^{x^{x^{x^{x^{\cdots }}}}}&=2020\\ x^{2020}&=2020\\ x&=\color{red}\sqrt[2020]{2020} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 35.&\textrm{Nilai dari}\\ &\displaystyle \frac{1+\sqrt[3]{2}}{1+\sqrt[3]{2}+\sqrt[3]{4}}\\ &\textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&1\\ \textrm{b}.&\sqrt[3]{2}+1\\ \textrm{c}.&\sqrt[3]{2}-1\\ \textrm{d}.&\sqrt[3]{4}+1\\ \color{red}\textrm{e}.&\sqrt[3]{4}-1 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}&\displaystyle \frac{1+\sqrt[3]{2}}{1+\sqrt[3]{2}+\sqrt[3]{4}}\times \frac{\sqrt[3]{2}-1}{\sqrt[3]{2}-1}\\ &=\displaystyle \frac{\left ( \sqrt[3]{2} \right )^{2}-1}{\sqrt[3]{2}+\sqrt[3]{4}+\sqrt[3]{8}-1-\sqrt[3]{2}-\sqrt[3]{4}}\\ &=\displaystyle \frac{\sqrt[3]{4}-1}{\sqrt[3]{8}-1}\\ &=\displaystyle \frac{\sqrt[3]{4}-1}{2-1}\\ &=\color{red}\sqrt[3]{4}-1 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 36.&\textrm{Nilai dari}\\ &\displaystyle \frac{\sqrt{\sqrt{5}+2}+\sqrt{\sqrt{5}-2}}{\sqrt{\sqrt{5}+1}}-\sqrt{3-2\sqrt{2}}\\ &\textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&1\\ \textrm{b}.&2\sqrt{2}-1\\ \textrm{c}.&\displaystyle \frac{1}{2}\sqrt{2}\\ \textrm{d}.&\sqrt{\displaystyle \frac{5}{3}}\\ \textrm{e}.&\sqrt{\displaystyle \frac{2}{5}} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}&\displaystyle \frac{\sqrt{\sqrt{5}+2}+\sqrt{\sqrt{5}-2}}{\sqrt{\sqrt{5}+1}}-\sqrt{3-2\sqrt{2}}\\ &=\displaystyle \frac{\sqrt{\sqrt{5}+2}+\sqrt{\sqrt{5}-2}}{\sqrt{\sqrt{5}+1}}\times \frac{\sqrt{\sqrt{5}+1}}{\sqrt{\sqrt{5}+1}} -\sqrt{3-2\sqrt{2}}\\ &=\displaystyle \frac{\sqrt{7+3\sqrt{5}}+\sqrt{3-\sqrt{5}}}{\sqrt{5}+1}-\left ( \sqrt{2}-1 \right )\\ &=\displaystyle \frac{\left ( \displaystyle \frac{3+\sqrt{5}}{\sqrt{2}} \right )+\left ( \displaystyle \frac{\sqrt{5}-1}{\sqrt{2}} \right )}{\sqrt{5}+1}+1-\sqrt{2}\\ &=\displaystyle \frac{\displaystyle \frac{2+2\sqrt{5}}{\sqrt{2}}}{1+\sqrt{5}}+1-\sqrt{2}\\ &=\displaystyle \frac{2}{\sqrt{2}}+1-\sqrt{2}\\ &=\sqrt{2}+1-\sqrt{2}\\ &=\color{red}1 \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 37.&\textrm{Bentuk sederhana dari}\\ &\sqrt{33+\sqrt{800}}-\sqrt{27-2\sqrt{162}}=....\\\\ &\qquad\qquad\qquad(\textbf{SIMAK UI 2012 Mat IPA})\\ &\begin{array}{llllllll}\\ \textrm{a}.&2-\sqrt{2}\\ \color{red}\textrm{b}.&8-\sqrt{2}\\ \textrm{c}.&-2+\sqrt{2}\\ \textrm{d}.&2+5\sqrt{2}\\ \textrm{e}.&8+5\sqrt{2} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\qquad \color{red}\textbf{b}\\ &\textrm{misalkan},\\ &\begin{aligned}x&=\sqrt{33+\sqrt{800}}-\sqrt{27-2\sqrt{162}}\\ &=\left ( \sqrt{33+20\sqrt{2}}-\sqrt{27-2.9\sqrt{2}}\: \right )\\ &=\sqrt{33+20\sqrt{2}}-\sqrt{27-18\sqrt{2}}\\ x^{2}&=33+20\sqrt{2}+27-18\sqrt{2}-2\sqrt{\left ( 33+20\sqrt{2} \right )\left ( 27-18\sqrt{2} \right )}\\ &=60+2\sqrt{2}-2\sqrt{33.27-33.18\sqrt{2}+27.20\sqrt{2}-20.18.2}\\ &=60+2\sqrt{2}-2\sqrt{891-720+540\sqrt{2}-594\sqrt{2}}\\ &=60+2\sqrt{2}-2\sqrt{171-54\sqrt{2}}\\ &=60+2\sqrt{2}-2\sqrt{171-2.27\sqrt{2}}\\ &=60+2\sqrt{2}-2\sqrt{171-2\sqrt{27.27}\sqrt{2}}\\ &=60+2\sqrt{2}-2\sqrt{171-2\sqrt{162.9}}\\ &=60+2\sqrt{2}-2\sqrt{162+9-2\sqrt{162.9}}\\ &=60+2\sqrt{2}-2\left ( \sqrt{162}-\sqrt{9} \right )\\ &=60+2\sqrt{2}-2\left ( 9\sqrt{2}-3 \right )\\ x^{2}&=66-16\sqrt{2}\\ x&=\sqrt{66-2.8\sqrt{2}}\\ &=\sqrt{64+2-2\sqrt{64.2}}\\ &=\sqrt{64}-\sqrt{2}\\ &=\color{red}8-\sqrt{2} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 38.&\textrm{Jika}\: \: \displaystyle \frac{1}{\sqrt{2}+\sqrt{3}+\sqrt{5}}=\displaystyle \frac{a\sqrt{2}+b\sqrt{3}+c\sqrt{5}}{12}\: ,\\\\ &\textrm{maka}\: \: a+b+c=....\\ &\qquad\qquad\qquad\qquad (\textbf{UM UGM 2016 Mat Das})\\ &\begin{array}{llllllll}\\ \textrm{a}.&0\\ \textrm{b}.&1\\ \textrm{c}.&2\\ \textrm{d}.&3\\ \color{red}\textrm{e}.&4 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\qquad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}&\displaystyle \frac{1}{\sqrt{2}+\sqrt{3}+\sqrt{5}}\\ &=\displaystyle \frac{1}{\sqrt{2}+\sqrt{3}+\sqrt{5}}\times \displaystyle \frac{\left ( \sqrt{2}+\sqrt{3}-\sqrt{5} \right )}{\left ( \sqrt{2}+\sqrt{3}-\sqrt{5} \right )}\\ &=\displaystyle \frac{\sqrt{2}+\sqrt{3}-\sqrt{5}}{\left ( \sqrt{2}+\sqrt{3} \right )^{2}-\left ( \sqrt{5} \right )^{2}}\\ &=\displaystyle \frac{\sqrt{2}+\sqrt{3}-\sqrt{5}}{2+3+2\sqrt{2.3}-5}\\ &=\displaystyle \frac{\sqrt{2}+\sqrt{3}-\sqrt{5}}{2\sqrt{6}}\times \displaystyle \frac{\sqrt{6}}{\sqrt{6}}\\ &=\displaystyle \frac{\sqrt{12}+\sqrt{18}-\sqrt{30}}{12}\\ &=\displaystyle \frac{2\sqrt{3}+3\sqrt{2}-\sqrt{30}}{12}\\ &=\displaystyle \frac{3\sqrt{2}+2\sqrt{3}-\sqrt{30}}{12}\\ &\quad \begin{cases} a &=3 \\ b &=2 \\ c &=-1 \end{cases}\\ a+b+c&=3+2+(-1)\\ &=\color{red}4 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 39.&\textrm{Tunjukkan bahwa}\\ &\sqrt{1+2\sqrt{1+3\sqrt{1+4\sqrt{1+5\sqrt{1+\cdots }}}}}=3\\\\ &\textrm{Bukti}\\ &\begin{aligned}x^{2}&=x^{2}\\ x^{2}&=1+\left ( x^{2}-1 \right )\\ &=1+\left ( x-1 \right )\left ( x+1 \right )\\ &=1+\left ( x-1 \right )\sqrt{\left ( x+1 \right )^{2}}\\ &=1+\left ( x-1 \right )\sqrt{1+\left ( x+1 \right )^{2}-1}\\ &=1+\left ( x-1 \right )\sqrt{1+\left ( x+1-1 \right )\left ( x+1+1 \right )}\\ &=1+\left ( x-1 \right )\sqrt{1+x\left ( x+2 \right )}\\ &=1+\left ( x-1 \right )\sqrt{1+x\sqrt{\left ( x+2 \right )^{2}}}\\ &=1+\left ( x-1 \right )\sqrt{1+x\sqrt{1+\left ( x+2 \right )^{2}-1}}\\ &=1+\left ( x-1 \right )\sqrt{1+x\sqrt{1+\left ( x+2-1 \right )\left ( x+2+1 \right )}}\\ &=1+\left ( x-1 \right )\sqrt{1+x\sqrt{1+\left ( x+1 \right )\left ( x+3 \right )}}\\ &=1+\left ( x-1 \right )\sqrt{1+x\sqrt{1+\left ( x+1 \right )\sqrt{\left ( x+3 \right )^{2}}}}\\ x^{2}&=1+\left ( x-1 \right )\sqrt{1+x\sqrt{1+\left ( x+1 \right )\sqrt{...}}}\\ x&=\color{red}\sqrt{1+\left ( x-1 \right )\sqrt{1+x\sqrt{1+\left ( x+1 \right )\sqrt{...}}}} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 40.&\textrm{Jika terdapat hubungan berikut}\\ &\textrm{a}.\quad 2^{p}=3^{q}=6^{r},\: \: \textrm{tunjukkan bahwa}\: \: pr+qr-pq=0\\ &\textrm{b}.\quad 2^{x}=3^{2y}=6^{z},\: \: \textrm{tunjukkan bahwa }\: \: 2xy-2yz-xz=0\\ &\textrm{c}.\quad 3^{15a}=5^{5b}=15^{3c},\: \: \textrm{tunjukkan bahwa }\: \: 5ab-bc-3ac=0\\ \end{array}$

$\textbf{bukti}$

Yang akan ditunjukkan adalah no. 40 yang poin c, yaitu:

$\begin{aligned}3^{15a}&=5^{5b}=15^{3c}\begin{cases} 3=5^{\frac{5b}{15a}} & \\ 3^{\frac{15a}{5b}}=b &\left ( a^{b}=c^{d}\rightarrow a=c^{\frac{d}{b}}\: \: \textrm{atau}\: \: a^{\frac{b}{d}}=c \right ) \end{cases}\\ 3^{15a}&=15^{3c}\\ 3^{15a}&=(3\times 5)^{3c}\\ 3^{15a}&=(3\times 3^{\frac{15a}{5b}})^{3c}\\ 3^{15a}&=3^{3c+\frac{9c}{b}}\\ a^{f(x)}&=a^{g(x)}\\ f(x)&=g(x)\\ 15a&=3c+\frac{9ac}{b}\\ 15ab&=3bc+9ac\\ 5ab&=bc+3ac\\ 5ab-bc-3ac&=\color{red}0\quad \color{black}\blacksquare \end{aligned}$



Latihan Soal 3 Persiapan PAS Gasal Matematika Peminatan Kelas X (Fungsi Eksponen dan Fungsi Logaritma)

 $\begin{array}{ll}\\ 21.&\textrm{Jika}\: \: f(x)=b^{x},\: \: \textrm{di mana konstan positif},\\\\ &\displaystyle \frac{f\left ( x^{2}+x \right )}{f(x+1)}= ....\\ &\begin{array}{lllllllll}\\ \textrm{a}.&f\left ( x^{2} \right )&&&\\ \textrm{b}.&f(x+1)f(x-1)\\ \textrm{c}.&f(x+1)+f(x-1)\\ \textrm{d}.&f(x+1)-f(x-1)\\ \color{red}\textrm{e}.&f\left ( x^{2}-1 \right ) \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}\displaystyle \frac{f\left ( x^{2}+x \right )}{f(x+1)}&=\frac{b^{x^{2}+x}}{b^{x+1}}\\ &=b^{x^{2}+x-(x+1)}\\ &=b^{x^{2}-1}\\ &=\color{red}f\left ( x^{2}-1 \right ) \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 22.&\textrm{Daerah hasil dari fungsi eksponen}\\ &y\: =x^{- \frac{2}{3}}\: \: \textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{lllllllll}\\ \textrm{a}.&y< 0\\ \color{red}\textrm{b}.&y> 0\\ \textrm{c}.&y\geq 0\\ \textrm{d}.&y\leq 0\\ \textrm{e}.&\textrm{Semua bilangan real} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\textrm{Perhatikanlah gambar berikut} \end{array}$


$.\quad\: \, \begin{aligned}\textrm{diketahui}&\\ y\: &=x^{-\displaystyle \frac{2}{3}}\\ y^{3}\: &=x^{-2}\\ y^{3}\: &=\displaystyle \frac{1}{x^{2}},\: \textrm{atau}\\ y^{3}\times x^{2}\: &=1,\\ \textrm{sehingga}&\: \: y\: \: \textrm{tidak mungkin berharga}\: \: \color{red}0 \end{aligned}$.

$\begin{array}{ll}\\ 23.&\textrm{Nilai}\: \: p-q^{p-q}\: \: \textrm{untuk}\: \:p=2\: \: \textrm{dan}\: \: q=-2\: \: \textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llllllll}\\ \textrm{a}.&-18\\ \textrm{b}.&-14\\ \textrm{c}.&1\\ \textrm{d}.&18\\ \color{red}\textrm{e}.&256 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}p-q^{p-q}&=(2-(-2))^{2-(-2)}\\ &=4^{4}\\ &=\color{red}256 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{l}\\ 24.&\textrm{Bentuk sederhana dari}\\ &\displaystyle \frac{3^{x+8}\left (7^{3x+1}\times 3^{4x-1} \right )^{2}}{(7^{2x}\times 3^{3x+2})^{3}}\: \: \textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llllllll}\\ \color{red}\textrm{a}.&49\\ \textrm{b}.&9\\ \textrm{c}.&7\\ \textrm{d}.&7^{2x+2}\\ \textrm{e}.&3^{2x-1} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}&\displaystyle \frac{3^{x+8}\left (7^{3x+1}\times 3^{4x-1} \right )^{2}}{(7^{2x}\times 3^{3x+2})^{3}}\\ &=\displaystyle \frac{3^{x+8+2(4x-1)}\times 7^{2(3x+1)}}{7^{3.2x}\times 3^{3(3x+2)}}\\ &=\displaystyle \frac{3^{x+8x+8-2}\times 7^{6x+2}}{3^{9x+6}\times 7^{6x}}\\ &=3^{0}\times 7^{2}\\ &=1\times 49\\ &=\color{red}49 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 25.&\textrm{Jika}\: \: \displaystyle \frac{(0,24)^{3}(0,243)^{5}}{(3,6)^{7}}=\frac{2^{p}3^{q}}{5^{r}},\\ & \textrm{maka nilai}\: \: p+q+r\: \: \textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llllllll}\\ \textrm{a}.&7\\ \textrm{b}.&8\\ \color{red}\textrm{c}.&9\\ \textrm{d}.&10\\ \textrm{e}.&11 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}&\displaystyle \frac{(0,24)^{3}(0,243)^{5}}{(3,6)^{7}}\\ &=\displaystyle \frac{\left (\frac{24}{100} \right )^{3}\times \left ( \frac{243}{1000} \right )^{5}}{\left (\frac{36}{10} \right )^{7}}\\ &=\displaystyle \frac{(8\times 3)^{3}\times \left (3^{5} \right )^{5}}{(2^{2}\times 3^{2})^{7}}\times \displaystyle \frac{10^{7}}{100^{3}\times 1000^{5}}\\ &=\displaystyle \frac{(2^{3}\times 3)^{3}\times 3^{25}}{(2^{14}\times 3^{14})}\times \displaystyle \frac{10^{7}}{\left ( 10^{2} \right )^{3}\times \left ( 10^{3} \right )^{5}}\\ &=2^{9-14}.3^{3+25-14}.10^{7-6-15}\\ &=2^{-5}.3^{14}.10^{-14}=2^{-5}.3^{14}.(2.5)^{-14}\\ &=2^{-5-14}.3^{21}.5^{-14}\\ &=\displaystyle \frac{2^{-19}.3^{14}}{5^{14}}\\ \textrm{Sehingga}\: \: &p+q+r=-19+14+14=\color{red}9 \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 26.&(\textbf{UM UGM 05})\textrm{Hasil dari}\\ &\sqrt{0,3+\sqrt{0,08}}=\sqrt{a}+\sqrt{b}\: ,\: \textrm{maka}\: \: \displaystyle \frac{1}{a}+\frac{1}{b}=....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&25\\ \textrm{b}.&20\\ \color{red}\textrm{c}.&15\\ \textrm{d}.&10\\ \textrm{e}.&5 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}\sqrt{0,3+\sqrt{0,08}}&=\sqrt{0,2+0,1+\sqrt{4\times 0,2\times 0,1}}\\ &=\sqrt{0,2+0,1+2\sqrt{\times 0,2\times 0,1}}\\ &=\sqrt{0,2}+\sqrt{0,1}\\ \textrm{maka},\: \: a=0,2&,\: \: b=0,1\\ \textrm{sehingga}\: \displaystyle \frac{1}{a}+\frac{1}{b}&=\displaystyle \frac{1}{0,2}+\frac{1}{0,1}=5+10=\color{red}15\\ \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 27.&(\textbf{SPMB 06})\textrm{Jika bilangan bulat}\: \: a\: \: \: \textrm{dan}\: \: b\: \: \textrm{memenuhi}\\ &\displaystyle \frac{\sqrt{5}-\sqrt{6}}{\sqrt{5}+\sqrt{6}}=a+b\sqrt{30}\: ,\: \textrm{maka}\: \: ab=....\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&-22\\ \textrm{b}.&-11\\ \textrm{c}.&-9\\ \textrm{d}.&2\\ \textrm{e}.&13 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}\displaystyle \frac{\sqrt{5}-\sqrt{6}}{\sqrt{5}+\sqrt{6}}&=\displaystyle \frac{\sqrt{5}-\sqrt{6}}{\sqrt{5}+\sqrt{6}}\times \displaystyle \frac{\sqrt{5}-\sqrt{6}}{\sqrt{5}-\sqrt{6}}\\ &=\displaystyle \frac{5-2\sqrt{30}+6}{5-6}\\ &=\displaystyle \frac{11-2\sqrt{30}}{-1}\\ &=-11+2\sqrt{30}\\ \textrm{sehingga}&\: \: \: a=-11,\: \: b=2,\: \: \textrm{maka}\\ ab&=(-11)\times 2\\ &=\color{red}-22 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 28.&(\textbf{OSK 2013})\textrm{Misal}\: \: a\: \: \textrm{dan}\: \: b\: \: \textrm{bilangan asli}\\ &\textrm{dengan}\: \: a>b.\: \: \textrm{Jika} \: \: \sqrt{94+2\sqrt{2013}}=\sqrt{a}+\sqrt{b}\\ &\textrm{maka nilai} \: \: a-b\: \: \textrm{adalah... .}\\\\ &\textrm{Jawab}:\\ &\begin{aligned} \sqrt{94+2\sqrt{2013}}&=\sqrt{61+33+2\sqrt{61\times 33}}\\ &=\sqrt{61}+\sqrt{33}\\ &=\sqrt{a}+\sqrt{b}\\ \textrm{Sehingga}\: \: a&=61,\: \: b=33,\: \: \textrm{maka}\\ a-b&=61-33\\ &=\color{red}28 \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 29.&\textrm{Nilai dari}\\ &\sqrt{54+14\sqrt{5}}+\sqrt{12-2\sqrt{35}}+\sqrt{32-10\sqrt{7}}\\ &\textrm{adalah}....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&10\\ \textrm{b}.&11\\ \color{red}\textrm{c}.&12\\ \textrm{d}.&5\sqrt{6}\\ \textrm{e}.&6\sqrt{6} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}\textrm{misal diketah}&\textrm{ui}\\ x&=\sqrt{54+14\sqrt{5}}+\sqrt{12-2\sqrt{35}}+\sqrt{32-10\sqrt{7}}\\ \textrm{untuk}&\\ \sqrt{54+14\sqrt{5}}&=\sqrt{49+5+2.7\sqrt{5}}=7+\sqrt{5}\\ \sqrt{12-2\sqrt{35}}&=\sqrt{7+5-2\sqrt{7.5}}=\sqrt{7}-\sqrt{5}\\ \sqrt{32-10\sqrt{7}}&=\sqrt{25+7-2.5\sqrt{7}}=5-\sqrt{7}\qquad +\\ &---------------\\ &\qquad\qquad\qquad\quad\qquad=7+5\\ &\qquad\qquad\qquad\quad\qquad=\color{red}12 \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 30.&\textrm{Nilai eksak dari}\\ &\displaystyle \frac{1}{10^{-2020}+1}+\frac{1}{10^{-2019}+1}+...+\displaystyle \frac{1}{10^{2019}+1}+\frac{1}{10^{2020}+1} \\ &\begin{array}{lllllllll}\\ \textrm{a}.&2020&&&\\ \color{red}\textrm{b}.&2020,5\\ \textrm{c}.&2021\\ \textrm{d}.&2021,5\\ \textrm{e}.&2022 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}\textrm{Misal},\: \: x&=\frac{1}{10^{-2020}+1}+\frac{1}{10^{-2019}+1}+...+\frac{1}{10^{2019}+1}+\frac{1}{10^{2020}+1}\\ \textrm{maka},\, \: x&=\frac{1}{\frac{1}{10^{2020}}+1}+\frac{1}{\frac{1}{10^{2019}}+1}+...+\frac{1}{10^{2019}+1}+\frac{1}{10^{2020}+1}\\ &=\frac{10^{2020}}{1+10^{2020}}+\frac{10^{2019}}{1+10^{2019}}+...+\frac{1}{10^{2019}+1}+\frac{1}{10^{2020}+1}\\ &=\frac{10^{2020}}{1+10^{2020}}+\frac{1}{10^{2020}+1}+\frac{10^{2019}}{1+10^{2019}}+\frac{1}{10^{2019}+1}+...+\frac{1}{1^{0}+1}\\ &=\frac{10^{2020}+1}{10^{2020}+1}+\frac{10^{2019}+1}{10^{2019}+1}+\frac{10^{2018}+1}{10^{2018}+1}+...+\frac{10^{1}+1}{10^{1}+1}+\frac{1}{1^{0}+1}\\ &=\underset{\textrm{sebanyak}\: 2020}{\underbrace{1+1+1+1+1+...+1}}+\frac{1}{2}\\ &=\color{red}2020,5 \end{aligned} \end{array}$


Latihan Soal 2 Persiapan PAS Gasal Matematika Peminatan Kelas X (Fungsi Eksponen dan Fungsi Logaritma)

 $\begin{array}{ll}\\ 11.&(\textbf{SPMB 04})\textrm{Nilai}\: \: x\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ &\displaystyle \frac{27}{3^{2x-1}}=81^{-0,125} \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&-1\displaystyle \frac{3}{4}\\ \textrm{b}.&-\displaystyle \frac{3}{4}\\ \textrm{c}.&\displaystyle \frac{3}{4}\\ \textrm{d}.&1\displaystyle \frac{1}{4}\\ \color{red}\textrm{e}.&2\displaystyle \frac{1}{4} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}\displaystyle \frac{27}{3^{2x-1}}&=81^{-0,125}\\ 3^{3-(2x-1)}&=3^{4(\frac{1}{8})}\\ 3-2x+1&=-\displaystyle \frac{1}{2}\\ -2x+4&=-\displaystyle \frac{1}{2}\\ -x+2&=-\displaystyle \frac{1}{4}\\ -x&=-2-\displaystyle \frac{1}{4}\\ -x&=-2\displaystyle \frac{1}{4}\\ x&=\color{red}2\displaystyle \frac{1}{4} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 12.&(\textbf{UMPTN 98})\textrm{Bentuk}\: \: \left ( \displaystyle \frac{x^{\frac{2}{3}}.y^{\frac{-4}{3}}}{y^{\frac{2}{3}}.x^{2}} \right )^{-\frac{3}{4}}\\ &\textrm{dapat diserdernakan menjadi}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\sqrt{xy^{2}}\\ \textrm{b}.&x\sqrt{y}\\ \textrm{c}.&\sqrt{x^{2}y}\\ \color{red}\textrm{d}.&xy\sqrt{y}\\ \textrm{e}.&xy\sqrt{x} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}\left ( \displaystyle \frac{x^{\frac{2}{3}}.y^{\frac{-4}{3}}}{y^{\frac{2}{3}}.x^{2}} \right )^{-\frac{3}{4}}&=\left ( x^{\frac{2}{3}-2}.y^{-\frac{3}{4}-\frac{2}{3}} \right )^{-\frac{3}{4}}\\ &=x^{-\frac{3}{4}(\frac{2}{3}-2)}.y^{-\frac{3}{4}(-\frac{3}{4}-\frac{2}{3})}\\ &=x^{-\frac{1}{2}+\frac{3}{2}}.y^{1+\frac{1}{2}}\\ &=x^{1}.y^{1\frac{1}{2}}\\ &=\color{red}xy\sqrt{y} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 13.&(\textbf{UMPTN 00})\\ &\textrm{Bentuk}\: \: \left (\sqrt[3]{\displaystyle \frac{1}{243}} \right )^{3x}=\left ( \displaystyle \frac{3}{3^{x-2}} \right )^{2}\sqrt[3]{\displaystyle \frac{1}{9}}\\ &\textrm{Jika}\: \: x_{0}\: \: \textrm{memenuhi persamaan, maka nilai}\\ &1-\displaystyle \frac{3}{4}x_{0}=\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&1\frac{3}{16}\\ \textrm{b}.&1\frac{1}{4}\\ \textrm{c}.&1\frac{3}{4}\\ \color{red}\textrm{d}.&2\frac{1}{3}\\ \textrm{e}.&2\frac{3}{4} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}\left (\sqrt[3]{\displaystyle \frac{1}{243}} \right )^{3x}&=\left ( \displaystyle \frac{3}{3^{x-2}} \right )^{2}\sqrt[3]{\displaystyle \frac{1}{9}}\\ 3^{-5x}&=3^{2(1-(x-2))}.3^{-\frac{2}{3}}\\ -5x&=2(1-(x-2))+\left ( -\displaystyle \frac{2}{3} \right ),\: \: \textrm{dikali}\: \: 3\\ -15x&=6(3-x)+(-2)\\ -15x&=18-6x-2\\ 6x-15x&=16\\ -9x&=16\\ x&=\displaystyle \frac{16}{-9}\\ x_{0}&=-\displaystyle \frac{16}{9},\: \: \textrm{selanjutnya}\\ 1-\displaystyle \frac{3}{4}x_{0}&=1-\displaystyle \frac{3}{4}\times \left (-\frac{16}{9} \right )\\ &=1+\frac{4}{3}\\ &=1+1\displaystyle \frac{1}{3}\\ &=\color{red}2\displaystyle \frac{1}{3} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 14.&\textrm{Diketahui}\: \: x^{\frac{1}{2}}+x^{-\frac{1}{2}}=3\\ &\textrm{Nilai}\: \: x+x^{-1}=....\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&7\\ \textrm{b}.&8\\ \textrm{c}.&8\\ \textrm{d}.&10\\ \textrm{e}.&11 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}x^{\frac{1}{2}}+x^{-\frac{1}{2}}&=3\\ \textrm{dikadrat}&\textrm{kan}\\ \left ( x^{\frac{1}{2}}+x^{-\frac{1}{2}} \right )^{2}&=3^{2}\\ x+2+x^{-1}&=9\\ x+x^{-1}&=9-2\\ &=\color{red}7 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 15.&\textrm{Diketahui}\: \: 2^{2x}+2^{-2x}=2\\ &\textrm{Nilai}\: \: 2^{x}+2^{-x}=....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&1\\ \color{red}\textrm{b}.&2\\ \textrm{c}.&\sqrt{2}\\ \textrm{d}.&3\\ \textrm{e}.&\sqrt{3} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}2^{2x}+2^{-2x}&=2\\ \textrm{jika soal}&\: \textrm{dikuadratkan}\\ \left ( 2^{x}+2^{-x} \right )^{2}&=2^{2x}+2+2^{-2x}\\ &=2^{2x}+2^{-2x}+2\\ \left ( 2^{x}+2^{-x} \right )^{2}&=2+2=4\\ 2^{x}+2^{-x}&=\sqrt{4}\\ &=\color{red}2 \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{l}\\ 16.&\textrm{Jika}\: \: \textbf{a}\: \: \textrm{dan}\: \: \textbf{b}\: \: \textrm{adalah bilangan bulat positif}\\ &\textrm{yang memenuhi persamaan}\: \: \textbf{a}^{\textbf{b}}=2^{20}-2^{19},\\ & \textrm{maka nilai dari}\: \: \textbf{a}+\textbf{b}=....\\ &\begin{array}{lllllllll}\\ \textrm{a}.&3\\ \textrm{b}.&7\\ \textrm{c}.&19\\ \color{red}\textrm{d}.&21\\ \textrm{e}.&23 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}\textbf{a}^{\textbf{b}}&=2^{20}-2^{19}\\ &=2^{^{^{(19+1)}}}-2^{19}\\ &=2^{19}.2^{1}-2^{19}\\ &=2^{19}(2-1)\\ &=2^{19}\\ \textrm{Se}&\textrm{hingga nilai}\: \: \textbf{a}+\textbf{b}=2+19=\color{red}21\end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 17.&\textrm{Perhatikan gambar berikut} \end{array}$



$\begin{array}{ll}\\ .\quad\: \, &\textrm{Persamaan grafik fungsi seperti gambar di atas adalah}\, ....\\ &\begin{array}{lllllllll}\\ \textrm{a}.&f(x)=2^{x-2}\\ \color{red}\textrm{b}.&f(x)=2^{x}-2\\ \textrm{c}.&f(x)=2^{x}-1\\ \textrm{d}.&f(x)=\, ^{2}\log (x-1)\\ \textrm{e}.&f(x)=\, ^{2}\log (x+1) \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}\textrm{a}&\Rightarrow (1,0)\Rightarrow f(1)=2^{1-2}=2^{-1}=\frac{1}{2}\neq 0\: \: (\textrm{salah})\\ \textrm{b}&\Rightarrow (1,0)\Rightarrow f(1)=2^{1}-2=2^{1}-2=0= 0\: \: \color{red}(\textbf{benar})\\ \textrm{c}&\Rightarrow (1,0)\Rightarrow f(1)=2^{1}-1=2^{1}-1=1\neq 0\: \: (\textrm{salah})\\ \textrm{d}&\Rightarrow (1,0)\Rightarrow f(1)=\, ^{2}\log (1-1)=\, ^{2}\log 0=\\ &\qquad\qquad\color{blue}\textbf{tidak mungkin}\neq 0\: \: (\textrm{salah})\\ \textrm{e}&\Rightarrow (1,0)\Rightarrow f(1)=\, ^{2}\log (1+1)=\, ^{2}\log 2=1\neq 0\: \: (\textrm{salah})\\ \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 18.&\textrm{Solusi untuk persamaan}\: \: 3^{2x+1}=81^{x-2}\: \: \textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{lllllllll}\\ \textrm{a}.&0\\ \textrm{b}.&2\\ \textrm{c}.&4\\ \color{red}\textrm{d}.&4,5\\ \textrm{e}.&16 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{array}{|c|c|}\hline \begin{aligned}3^{2x+1}&=81^{x-2}\\ \left (3^{2x} \right ).3^{1}&=\left (3^{4} \right )^{x-2}\\ 3.\left (3^{2x} \right )&=3^{4x}.3^{-8}\\ 3.\left (3^{2x} \right )&=\displaystyle \frac{\left (3^{2x} \right )^{2}}{3^{8}}\\ 0&=\displaystyle \frac{\left (3^{2x} \right )^{2}}{3^{8}}-3\left ( 3^{2x} \right )\\ 0&=\left ( 3^{2x} \right )^{2}-3^{9}.\left ( 3^{2x} \right )\\ 0&=\left (3^{2x} \right )\left ( \left ( 3^{2x} \right )-3^{9} \right ) \end{aligned} &\begin{aligned}\textbf{atau}\qquad\qquad\qquad&\\ \left ( 3^{2x} \right )^{2}-27.\left ( 3^{2x} \right )&=0\\ \left (3^{2x} \right )\left ( \left ( 3^{2x} \right )-3^{9} \right )&=0\\ 3^{2x}=0\: \: \textrm{atau}\: \: 3^{2x}&=3^{9}\\ (\textrm{tm})\quad \textrm{atau}\: \: 3^{2x}&=3^{9}\\ 2^{x}&=9\\ x&=\displaystyle \frac{9}{2}\\ \textrm{atau}\: \: x&=\color{red}4\displaystyle \frac{1}{2} \end{aligned} \\\hline \end{array} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 19.&\textrm{Jika}\: \: \sqrt{10+\sqrt{24}+\sqrt{40}+\sqrt{60}}=\sqrt{a}+\sqrt{b}+\sqrt{c},\\ &\textrm{maka nilai dari}\: \: \left ( a+b-c \right )^{abc}=....\\ &\begin{array}{lllllllll}\\ \textrm{a}.&1000\\ \textrm{b}.&1\\ \color{red}\textrm{c}.&0\\ \textrm{d}.&-1\\ \textrm{e}.&-1000 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}\begin{aligned}\left (\sqrt{2}+\sqrt{3}+\sqrt{5} \right )^{2}&=\left (\sqrt{2}+\sqrt{3}+\sqrt{5} \right )\times \left (\sqrt{2}+\sqrt{3}+\sqrt{5} \right )\\ &=\sqrt{2.2}+\sqrt{2.3}+\sqrt{2.5}+\sqrt{3.2}+\sqrt{3.3}\\ &\qquad\qquad+\sqrt{3.5}+\sqrt{5.2}+\sqrt{5.3}+\sqrt{5.5}\\ &=2+2\sqrt{6}+2\sqrt{10}+3+2\sqrt{15}+5\\ &=2+3+5+2\sqrt{6}+2\sqrt{10}+2\sqrt{15}\\ &=10+\sqrt{2^{2}.6}+\sqrt{2^{2}.10}+\sqrt{2^{2}.15}\\ &=10+\sqrt{24}+\sqrt{40}+\sqrt{60}\\ \sqrt{2}+\sqrt{3}+\sqrt{5}&=\sqrt{10+\sqrt{24}+\sqrt{40}+\sqrt{60}}\\ &\begin{cases} a &=2 \\ b & =3 \\ c &=5 \end{cases}.\qquad \textrm{sesuai dengan urutannya}\\ \textrm{Sehingga nilai}\qquad &\\ \left ( a+b-c \right )^{abc}&=\left ( 2+3-5 \right )^{2.3.5}\\ &=0^{30}\\ &=\color{red}0 \end{aligned} \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 20.&(\textbf{UM UNDIP 2012 Math IPA})\\ &\textrm{Jika}\: \: f(x)=x^{3}-3x^{2}-3x-1,\\ &\textrm{maka nilai dari}\: \: f\left ( 1+\sqrt[3]{2}+\sqrt[3]{4} \right )=....\\ &\begin{array}{lllllllll}\\ \textrm{a}.&-\sqrt{2}\\ \textrm{b}.&-1\\ \color{red}\textrm{c}.&0\\ \textrm{d}.&1\\ \textrm{e}.&\sqrt{2} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}f(x)&=x^{3}-3x^{2}-3x-1\\ &=\left ( x- 1\right )^{3}-6x\\ f\left ( 1+\sqrt[3]{2}+\sqrt[3]{4} \right )&=\left (1+\sqrt[3]{2}+\sqrt[3]{4}-1 \right )^{3}-6\left ( 1+\sqrt[3]{2}+\sqrt[3]{4} \right )\\ &=\left ( \sqrt[3]{2}+\sqrt[3]{4} \right )^{3}-6-6\sqrt[3]{2}-6\sqrt[3]{4}\\ &=\left (\sqrt[3]{2} \left ( \sqrt[3]{2}+1 \right ) \right )^{3}-6-6\sqrt[3]{2}-6\sqrt[3]{4}\\ &=2\left ( 1+3\sqrt[3]{2}+3\sqrt[3]{4}+2 \right )-6-6\sqrt[3]{2}-6\sqrt[3]{4}\\ &=\left ( 6+6\sqrt[3]{2}+6\sqrt[3]{4} \right )-6-6\sqrt[3]{2}-6\sqrt[3]{4}\\ &=\color{red}0 \end{aligned} \end{array}$.



Latihan Soal 1 Persiapan PAS Gasal Matematika Peminatan Kelas X (Fungsi Eksponen dan Fungsi Logaritma)

 $\begin{array}{ll}\\ 1.&\textrm{Hasil dari}\: \: \displaystyle \frac{3^{4}.5^{3}.7^{2}}{27.125.49} \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&2\\ \textrm{b}.&3\\ \textrm{c}.&4\\ \textrm{d}.&9\\ \color{red}\textrm{e}.&16 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}\displaystyle \frac{3^{4}.5^{3}.7^{2}}{27.125.49}&=\displaystyle \frac{3^{4}.5^{3}.7^{2}}{3^{3}.5^{3}.7^{2}}\\ &=3^{4-3}.5^{3-3}.7^{2-2}\\ &=3^{1}.5^{0}.7^{0}\\ &=3.1.1\\ &=\color{red}3 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{l}\\ 2.&\textrm{Bentuk sederhana dari}\: \: \displaystyle \frac{5a^{4}b^{2}}{a^{2}b^{-3}} \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle ab^{2}\\\\ \textrm{b}.&\displaystyle a^{2}b^{2}\\\\ \color{red}\textrm{c}.&\displaystyle 5a^{2}b^{5}\\\\ \textrm{d}.&5a^{4}b^{5}\\\\ \textrm{e}.&5a^{5}a^{2} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}\displaystyle \frac{5a^{4}b^{2}}{a^{2}b^{-3}}&=5a^{4-2}b^{2-(-3)}\\ &=\color{red}5a^{2}b^{5} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 3.&\textrm{Bentuk sederhana dari}\: \: \left ( \displaystyle \frac{ab^{2}}{a^{2}b^{3}} \right )^{4} \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle \frac{1}{b}\\\\ \textrm{b}.&\displaystyle \frac{1}{ab}\\\\ \textrm{c}.&\displaystyle \frac{1}{a^{2}b^{2}}\\\\ \textrm{d}.&\displaystyle \frac{1}{ab^{2}}\\\\ \color{red}\textrm{e}.&\displaystyle \frac{1}{a^{4}b^{4}} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}\left ( \displaystyle \frac{ab^{2}}{a^{2}b^{3}} \right )^{4}&=\left ( a^{1-2}b^{2-3} \right )^{4}\\ &=\left ( a^{-1}b^{-1} \right )^{4}\\ &=\left ( \displaystyle \frac{1}{ab} \right )^{4}\\ &=\color{red}\displaystyle \frac{1}{a^{4}b^{4}} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 4.&\textrm{Bentuk sederhana dari}\: \: \displaystyle \frac{3^{\frac{5}{6}}\times 12^{\frac{7}{12}}}{2^{-\frac{1}{4}}\times 6^{\frac{2}{3}} }\: \: \textrm{adalah} ...\: .\\ &\begin{array}{lll}\\ \textrm{a}.\quad 6^{\frac{1}{4}}&&\textrm{d}.\quad \left ( \displaystyle \frac{2}{3} \right )^{\frac{3}{4}}\\ \color{red}\textrm{b}.\quad 6^{\frac{3}{4}}&\textrm{c}.\quad 6^{\frac{2}{3}}&\textrm{e}.\quad \left ( \displaystyle \frac{3}{2} \right )^{\frac{3}{4}}\end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\qquad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}\displaystyle \frac{3^{\frac{5}{6}}\times 12^{\frac{7}{12}}}{6^{\frac{2}{3}}\times 2^{-\frac{1}{4}}}&=\displaystyle \frac{3^{\frac{5}{6}}\times (3\times 4)^{\frac{7}{12}}}{(2\times 3)^{\frac{2}{3}}\times 2^{-\frac{1}{4}}}\\ &=\displaystyle \frac{3^{\frac{5}{6}}\times 3^{\frac{7}{12}}\times 4^{\frac{7}{12}}}{2^{\frac{2}{3}}\times 3^{\frac{2}{3}}\times 2^{-\frac{1}{4}}}\\ &=\displaystyle \frac{3^{\frac{5}{6}}\times 3^{\frac{7}{12}}\times \left ( 2^{2} \right )^{\frac{7}{12}}}{2^{\frac{2}{3}}\times 3^{\frac{2}{3}}\times 2^{-\frac{1}{4}}}\\ &=\displaystyle \frac{3^{\frac{5}{6}}\times 3^{\frac{7}{12}}\times 2^{\frac{14}{12}}}{2^{\frac{2}{3}}\times 3^{\frac{2}{3}}\times 2^{-\frac{1}{4}}}\\ &=2^{(\frac{14}{12}-\frac{2}{3}+\frac{1}{4})}\times 3^{(\frac{5}{6}+\frac{7}{12}-\frac{2}{3})}\\ &=2^{(\frac{14-8+3}{12})}\times 3^{(\frac{10+7-8}{12})}\\ &=2^{\frac{9}{12}}\times 3^{\frac{9}{12}}\\ &=(2\times 3)^{\frac{9}{12}}\\ &=6^{\frac{9}{12}}\\ &=\color{red}6^{\frac{3}{4}} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 5.&\textrm{Bentuk sederhana dari}\: \: \left ( \displaystyle \frac{a^{\frac{1}{2}}b^{-3}}{a^{-1}b^{-\frac{3}{2}}} \right )^{\frac{3}{2}}\: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle \frac{a}{b}\\\\ \textrm{b}.&\displaystyle \frac{b}{a}\\\\ \textrm{c}.&\displaystyle ab\\\\ \textrm{d}.&\sqrt[a]{b}\\\\ \color{red}\textrm{e}.&\sqrt[4]{\left ( \displaystyle \frac{a}{b} \right )^{9}} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}\left ( \displaystyle \frac{a^{\frac{1}{2}}b^{-3}}{a^{-1}b^{-\frac{3}{2}}} \right )^{\frac{3}{2}}&=\displaystyle \frac{a^{\frac{3}{4}}b^{\frac{-9}{2}}}{a^{-\frac{3}{2}}b^{-\frac{9}{4}}}\\ &=a^{\frac{3}{4}+\frac{3}{2}}b^{\frac{-9}{2}+\frac{9}{4}}\\ &=a^{\frac{3+6}{4}}b^{\frac{-18+9}{4}}\\ &=a^{\frac{9}{4}}b^{-\frac{9}{4}}\\ &=\left ( \displaystyle \frac{a}{b} \right )^{\frac{9}{4}}\\ &=\color{red}\sqrt[4]{\left ( \displaystyle \frac{a}{b} \right )^{9}} \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 6.&\textrm{Nilai}\: \: x\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ &\displaystyle 5^{2}\left ( \left ( \displaystyle \frac{1}{25} \right )^{2x+6} \right )^{\frac{1}{6}}=\displaystyle \frac{1}{25} \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&-5\\ \textrm{b}.&-4\\ \textrm{c}.&-3\\ \textrm{d}.&1\\ \textrm{e}.&3 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}\displaystyle 5^{2}\left ( \left ( \displaystyle \frac{1}{25} \right )^{2x+6} \right )^{\frac{1}{6}}&=\displaystyle \frac{1}{25}\\ 25.\displaystyle 5^{2}\left ( \left ( \displaystyle \frac{1}{25} \right )^{2x+6} \right )^{\frac{1}{6}}&=1\\ 5^{2}.5^{2}.5^{-\frac{4x+12}{6}}&=5^{0}\\ 5^{2+2-\frac{2}{3}x-2}&=5^{0}\\ \displaystyle 2+2-\frac{2}{3}x-2&=0\\ 2-\displaystyle \frac{2}{3}x&=0\\ -\displaystyle \frac{2}{3}x&=-2\\ x&=\color{red}3 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 7.&(\textbf{UM-UGM 03})\textrm{Nilai}\: \: x\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ &\left ( \displaystyle \frac{1}{25} \right )^{x-\frac{5}{2}}=\sqrt{\displaystyle \frac{625}{5^{2-x}}} \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle \frac{3}{5}\\ \color{red}\textrm{b}.&\displaystyle \frac{8}{5}\\ \textrm{c}.&2\\ \textrm{d}.&3\\ \textrm{e}.&5 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}\left ( \displaystyle \frac{1}{25} \right )^{x-\frac{5}{2}}&=\sqrt{\displaystyle \frac{625}{5^{2-x}}}\\ 5^{-2x+5}&=5^{\frac{1}{2}(4-(2-x))}\\ -2x+5&=\displaystyle \frac{1}{2}(4-2+x)\\ -4x+10&=2+x\\ -5x&=2-10\\ x&=\displaystyle \frac{-8}{-5}\\ &=\color{red}\frac{8}{5} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 8.&\textrm{Nilai}\: \: x\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ &2^{\frac{x}{3}-1}=16 \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&5\\ \textrm{b}.&10\\ \color{red}\textrm{c}.&15\\ \textrm{d}.&20\\ \textrm{e}.&25 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}2^{\frac{x}{3}-1}&=16\\ 2^{\frac{x}{3}-1}&=2^{4}\\ \displaystyle \frac{x}{3}-1&=4\\ \displaystyle \frac{x}{3}&=5\\ x&=\color{red}15 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 9.&(\textbf{SPMB 05})\textrm{Nilai}\: \: x\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ &\displaystyle \frac{\sqrt[3]{(0,08)^{7-2x}}}{(0,2)^{-4x+5}}=1 \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&-3\\ \textrm{b}.&-2\\ \color{red}\textrm{c}.&-1\\ \textrm{d}.&0\\ \textrm{e}.&1 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}\displaystyle \frac{\sqrt[3]{(0,08)^{7-2x}}}{(0,2)^{-4x+5}}&=1\\ \sqrt[3]{(0,08)^{7-2x}}&=(0,2)^{-4x+5}\\ (0,2)^{\frac{3(7-2x)}{3}}&=(0,2)^{-4x+5}\\ \displaystyle 7-2x&=-4x+5\\ 4x-2x&=5-7\\ 2x&=-2\\ x&=\color{red}-1 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{l}\\ 10.&(\textbf{SPMB 05})\textrm{Nilai}\: \: x\: \: \textrm{yang memenuhi}\\ &\displaystyle \frac{\sqrt[3]{\displaystyle \frac{1}{9^{2-x}}}}{27}=3^{x+1} \: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&-16\\ \textrm{b}.&-7\\ \textrm{c}.&4\\ \textrm{d}.&5\\ \textrm{e}.&6 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}\displaystyle \frac{\sqrt[3]{\displaystyle \frac{1}{9^{2-x}}}}{27}&=3^{x+1}\\ \sqrt[3]{\displaystyle \frac{1}{9^{2-x}}}&=27\times 3^{x+1}\\ \sqrt[3]{3^{-2(2-x)}}&=3^{3}.3^{x+1}\\ 3^{\frac{-4+2x}{3}}&=3^{3+(x+1)}\\ \displaystyle \frac{-4+2x}{3}&=4+x\\ -4+2x&=12+3x\\ 2x-3x&=12+4\\ -x&=16\\ x&=\color{red}-16 \end{aligned} \end{array}$

Latihan Soal 10 Persiapan PAS Gasal Matematika Peminatan Kelas XII (Limit dan Turunan Fungsi Trigonometri)

$\begin{array}{ll}\\ 91.&\textrm{(UM UNBRAW)}\\ &\textrm{Nilai maksimum dari fungsi}\\ &f(x)=4\cos ^{2}x+14\sin ^{2}x+24\sin x\cos x+10\\ &\textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&6\\ \textrm{b}.&24\\ \textrm{c}.&26\\ \color{red}\textrm{d}.&32\\ \textrm{e}.&92 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\color{black}\begin{aligned}&f(x)=4\cos ^{2}x+14\sin ^{2}x+24\sin x\cos x+10\\ &f(x)=4\cos ^{2}x+4\sin ^{2}x+10\sin ^{2}x+12\sin 2x+10\\ &f(x)=4+5\left (1-\cos 2x \right )+12\sin 2x+10\\ &f(x)=19-5\cos 2x +12\sin 2x\\ &f(x)=19+12\sin 2x -5\cos 2x\\ &f(x)=19+\sqrt{12^{2}+(-5)^{2}}\cos \left ( 2x-\theta \right )\\ &f(x)=19+13\cos \left (2x -\theta \right )\\ &\textrm{Karena nilai}\: \: \cos \left ( 2x-\theta \right )=\pm 1,\: \textrm{maka}\\ &f(x)_{maks}=\color{red}19+13=32 \end{aligned} \end{array}$.



DAFTAR PUSTAKA
  1. Kanginan, M., Nurdiansyah, H., & Akhmad G. 2016. Matematika untuk Siswa SMA/MA Kelas XII Kelompok Peminatan Matematika dan Ilmu-Ilmu Alam. Bandung: YRAMA WIDYA
  2. Noormandiri. 2017. Matematika Jilid 3 untuk SMA/MA Kelas XII Kelompok Peminatan MAtematika dan Ilmu-Ilmu Alam. Jakarta: ERLANGGA
  3. Sembiring, S., Zulkifli, M., Marsito, & Rusdi, I. 2016. Matematika untuk Siswa SMA/MA Kelas XII Kelompok Peminatan Matematika dan Ilmu-Ilmu Alam. Bandung: SEWU.
  4. Tasari, Aksin, N., Miyanto, Muklis. 2016. Matematika untuk SMA/MA Kelas XII Peminatan Matematika dan Ilmu-Ilmu Alam. Klaten: INTAN PARIWARA.
  5. Yuana, R.A., Indriyastuti. 2017. Perspektif Matematika 3 untuk Kelas XII SMA dan MA Kelompok Peminatan Matematika dan Ilmu Alam. Solo: TIGA SERANGKAI PUSTAKA MANDIRI.



Latihan Soal 9 Persiapan PAS Gasal Matematika Peminatan Kelas XII (Limit dan Turunan Fungsi Trigonometri)

 $\begin{array}{ll}\\ 81.&\textrm{Diketahui}\: \: f(x)=\cos ^{2}2x\: .\: \textrm{Jika}\\ &f''(x)=a\sin ^{2}bx+c\cos ^{2}dx,\: \textrm{nilai untuk}\\ &\displaystyle \frac{a-b}{c-d}=\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle \frac{5}{3}\\ \textrm{b}.&\displaystyle \frac{2}{3}\\ \color{red}\textrm{c}.&-\displaystyle \frac{3}{5}\\ \textrm{d}.&-\displaystyle \frac{6}{5}\\ \textrm{e}.&-\displaystyle \frac{9}{5} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}&f(x)=\cos ^{2}2x\\ &f'(x)=2\cos 2x(-\sin 2x)(2)\\ &\: \qquad =-4\sin 2x\cos 2x\\ &\color{blue}f''(x)=-4\cos 2x.(2).\cos 2x-4\sin 2x.(-\sin 2x)(2)\\ &\: \: \quad\quad=8\sin ^{2}2x-8\cos ^{2}2x\\ &\textrm{Bandingkan dengan}\\ &\color{red}f''(x)=a\sin ^{2}bx+c\cos ^{2}dx\\ &\textrm{maka},\: \: a=8,\: b=2,\: c=-8,\: d=2\\ &\textrm{Jadi},\: \displaystyle \frac{a-b}{c-d}=\frac{8-2}{-8-2}=\color{red}-\frac{3}{5} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 82.&\textrm{Diketahui}\: \: f(x)=\displaystyle \frac{\cos x}{\sin x+\cos x}\: .\: \textrm{Jika}\\ &f''(x)=\displaystyle \frac{m\cos 2x}{\left ( \sin 2x+n \right )^{2}}\: ,\: \textrm{nilai dari}\\ &m.n=\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&2\\ \textrm{b}.&4\\ \textrm{c}.&5\\ \textrm{d}.&8\\ \textrm{e}.&10 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}&f(x)=\displaystyle \frac{\cos x}{\sin x+\cos x}\\ &f'(x)=\displaystyle \frac{-\sin x(\sin x+\cos x)-\cos x(\cos x-\sin x)}{(\sin x+\cos x)^{2}}\\ &\, \qquad =\displaystyle \frac{-\sin ^{2}x-\cos ^{2}x+0}{\sin ^{2}+2\sin x\cos x+\cos ^{2}x}\\ &\, \qquad=\displaystyle \frac{-1}{1+\sin 2x}\\ &f''(x)=\displaystyle \frac{0-((-1).2\cos 2x)}{\left ( \sin 2x+1 \right )^{2}}=\frac{2\cos 2x}{\left ( \sin 2x+1 \right )^{2}}\\ &\color{red}\textrm{Bandingkan dengan yang diketahui}\\ &f''(x)=\displaystyle \frac{m\cos 2x}{\left ( \sin 2x+n \right )^{2}}\\ &\begin{cases} m &=2 \\ n &=2 \end{cases}\\ &\textrm{Jadi},\: \: m.n=2.1=\color{red}2 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 83.&\textrm{Salah satu titik belok dari fungsi}\\ & f(x)=\sin 2x\: \: \textrm{dengan}\: \: 0\leq x\leq 2\pi \\ &\textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\left ( \displaystyle \frac{\pi }{4},0 \right )\\ \color{red}\textrm{b}.&\left ( \displaystyle \frac{\pi }{2},0 \right )\\ \textrm{c}.&\left ( \displaystyle \frac{\pi }{4},1 \right )\\ \textrm{d}.&\left ( \displaystyle \frac{\pi }{2},1 \right )\\ \textrm{e}.&\left ( \pi ,1 \right ) \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}&f(x)=\sin 2x\\ &f'(x)=2\cos 2x\Rightarrow f''(x)=-4\sin 2x\\ &\color{black}\textrm{Syarat belok}\: \: f''(x)=0\\ &-4\sin 2x=0\Leftrightarrow \sin 2x=0\\ &\Leftrightarrow \sin 2x=\sin 0\\ &\Leftrightarrow 2x=0+k.2\pi \: \: \textrm{atau}\: \: 2x=\pi +k.2\pi \\ &\Leftrightarrow x=0+k.\pi \: \: \textrm{atau}\: \: x=\frac{\pi}{2} +k.\pi \\ &\Leftrightarrow \color{black}x=0,\: \color{red}x=\displaystyle \frac{\pi }{2},\: x=\pi \: ,\: x=\displaystyle \frac{3\pi }{2}\: \: \textrm{atau}\: \: \color{black}x=2\pi\\ &\bullet f\left ( \displaystyle \frac{\pi }{2} \right )=\sin 2\left ( \displaystyle \frac{\pi }{2} \right )=0\Rightarrow \color{red}\left ( \displaystyle \frac{\pi }{2},0 \right )\\ &\bullet f\left ( \displaystyle \pi \right )=\sin 2\left ( \displaystyle \pi \right )=0\Rightarrow \color{red}\left ( \displaystyle \pi ,0 \right )\\ &\bullet f\left ( \displaystyle \frac{3\pi }{2} \right )=\sin 2\left ( \displaystyle \frac{3\pi }{2} \right )=0\Rightarrow \color{red}\left ( \displaystyle \frac{3\pi }{2},0 \right ) \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 84.&\textrm{Diketahui fungsi}\: \: f(x)=-3\cos 2x+1\: \: \textrm{dengan}\\ &0<x<2\pi \: .\: \textrm{Salah satu koordinat titik belok}\\ &\textrm{dari fungsi}\: \: f(x)\: \: \textrm{tersebut}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\left ( \displaystyle \frac{\pi }{2},2 \right )\\ \textrm{b}.&\left ( \displaystyle \frac{2\pi }{3},\frac{5}{2} \right )\\ \textrm{c}.&\left ( \displaystyle \frac{3\pi}{2} ,4 \right )\\ \color{red}\textrm{d}.&\left ( \displaystyle \frac{5\pi }{4},1 \right )\\ \textrm{e}.&\left ( \displaystyle \frac{5\pi }{3},\frac{5}{2} \right ) \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}&f(x)=-3\cos 2x+1\: \: \color{black}\textrm{untuk}\: \: \color{red}0<x<2\pi \\ &f'(x)=6\sin 2x\Rightarrow f''(x)=12\cos 2x\\ &\color{black}\textrm{Syarat belok}\: \: f''(x)=0\\ &12\cos 2x=0\Leftrightarrow \cos 2x=0\\ &\Leftrightarrow \cos 2x=\cos \displaystyle \frac{\pi }{2}\\ &\Leftrightarrow 2x=\pm \displaystyle \frac{\pi }{2}+k.2\pi\Leftrightarrow x=\pm \frac{\pi}{4} +k.\pi \\ &\Leftrightarrow \color{red}x=\displaystyle \frac{\pi }{4},\: x=\frac{3\pi}{4} \: ,\: x=\displaystyle \frac{5\pi }{4}\: \: \textrm{atau}\: \: x=\frac{7\pi }{4}\\ &\bullet f\left ( \displaystyle \frac{\pi }{4} \right )=-3\cos 2\left ( \displaystyle \frac{\pi }{4} \right )+1=1\Rightarrow \color{red}\left ( \displaystyle \frac{\pi }{4},1 \right )\\ &\bullet f\left ( \displaystyle \frac{3\pi }{4} \right )=-3\cos 2\left ( \displaystyle \frac{3\pi }{4} \right )+1=1\Rightarrow \color{red}\left ( \displaystyle \frac{3\pi }{4},1 \right )\\ &\bullet f\left ( \displaystyle \frac{5\pi }{4} \right )=-3\cos 2\left ( \displaystyle \frac{5\pi }{4} \right )+1=1\Rightarrow \color{red}\left ( \displaystyle \frac{5\pi }{4},1 \right )\\ &\bullet f\left ( \displaystyle \frac{7\pi }{4} \right )=-3\cos 2\left ( \displaystyle \frac{7\pi }{4} \right )+1=1\Rightarrow \color{red}\left ( \displaystyle \frac{7\pi }{4},1 \right ) \end{aligned} \end{array}$
$\begin{array}{ll}\\ 85.&\textrm{Diketahui fungsi}\: \: f(x)=\sin^{2} x+2\: \: \textrm{dengan}\\ &0<x<2\pi \: .\: \textrm{Salah satu koordinat titik belok}\\ &\textrm{dari fungsi}\: \: f(x)\: \: \textrm{tersebut}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&\left ( \displaystyle \frac{\pi }{4},\frac{5}{2} \right )\\ \textrm{b}.&\left ( \displaystyle \frac{\pi }{3},\frac{11}{4} \right )\\ \textrm{c}.&\left ( \displaystyle \pi ,2 \right )\\ \textrm{d}.&\left ( \displaystyle \frac{4\pi }{3},\frac{11}{4} \right )\\ \textrm{e}.&\left ( \displaystyle \frac{11\pi }{6},\frac{9}{4} \right ) \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}&f(x)=\sin^{2} x+2\: \: \color{black}\textrm{untuk}\: \: \color{red}0<x<2\pi \\ &f'(x)=2\sin x\cos x\Rightarrow f'(x)=\sin 2x\\ &f''(x)=2\cos 2x\\ &\color{black}\textrm{Syarat belok}\: \: f''(x)=0\\ &2\cos 2x=0\Leftrightarrow \cos 2x=0\\ &\Leftrightarrow \cos 2x=\cos \displaystyle \frac{\pi }{2}\\ &\Leftrightarrow 2x=\pm \displaystyle \frac{\pi }{2}+k.2\pi\Leftrightarrow x=\pm \frac{\pi}{4} +k.\pi \\ &\Leftrightarrow \color{red}x=\displaystyle \frac{\pi }{4},\: x=\frac{3\pi}{4} \: ,\: x=\displaystyle \frac{5\pi }{4}\: \: \textrm{atau}\: \: x=\frac{7\pi }{4}\\ &\bullet f\left ( \displaystyle \frac{\pi }{4} \right )=\sin^{2} \left ( \displaystyle \frac{\pi }{4} \right )+2=\frac{5}{2}\Rightarrow \color{red}\left ( \displaystyle \frac{\pi }{4},\frac{5}{2} \right )\\ &\bullet f\left ( \displaystyle \frac{3\pi }{4} \right )=\sin^{2} \left ( \displaystyle \frac{3\pi }{4} \right )+2=\frac{5}{2}\Rightarrow \color{red}\left ( \displaystyle \frac{3\pi }{4},\frac{5}{2} \right )\\ &\bullet f\left ( \displaystyle \frac{5\pi }{4} \right )=\sin^{2} \left ( \displaystyle \frac{5\pi }{4} \right )+2=\frac{5}{2}\Rightarrow \color{red}\left ( \displaystyle \frac{5\pi }{4},\frac{5}{2} \right )\\ &\bullet f\left ( \displaystyle \frac{7\pi }{4} \right )=\sin^{2} \left ( \displaystyle \frac{7\pi }{4} \right )+2=\frac{5}{2}\Rightarrow \color{red}\left ( \displaystyle \frac{7\pi }{4},\frac{5}{2} \right ) \end{aligned} \end{array}$



$\begin{array}{ll}\\ 86.&\textrm{Diketahui fungsi}\: \: f(x)=\displaystyle \frac{1}{2}\sin 2x\: \: \textrm{dengan}\\ &0^{\circ}<x<360^{\circ} \: .\: \textrm{Kurva akan cekung}\\ &\textrm{ke atas pada interval}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&0^{\circ}<x<90^{\circ}\\ \textrm{b}.&0^{\circ}<x<90^{\circ}\: \: \textrm{atau}\: \: 180^{\circ}<x<270^{\circ}\\ \textrm{c}.&45^{\circ}<x<225^{\circ}\\ \color{red}\textrm{d}.&90^{\circ}<x<180^{\circ}\: \: \textrm{atau}\: \: 270^{\circ}<x<360^{\circ}\\ \textrm{e}.&180^{\circ}<x<225^{\circ}\: \: \textrm{atau}\: \: 225^{\circ}<x<360^{\circ} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}&f(x)=\displaystyle \frac{1}{2}\sin 2x\\ &f'(x)=\cos 2x\Rightarrow f''(x)=-2\sin 2x\\ &\color{black}\textrm{Syarat belok}\: \: f''(x)=0\\ &-2\sin 2x=0\Leftrightarrow \sin 2x=0\\ &\Leftrightarrow \sin 2x=\sin 0^{\circ}\\ &\Leftrightarrow 2x=0^{\circ}+k.360^{\circ}\: \: \textrm{atau}\: \: 2x=180^{\circ}+k.360^{\circ}\\ &\Leftrightarrow x=0^{\circ}+k.180^{\circ}\: \: \textrm{atau}\: \: x=90^{\circ}+k.180^{\circ}\\ &\Leftrightarrow \color{red}x=0^{\circ},\: x=90^{\circ} \: ,\: x=180^{\circ}\: \: \textrm{dan}\: \: x=270^{\circ}\\ &\qquad \color{red}\textrm{serta}\: \: x=360^{\circ}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: 0^{\circ}<x<90^{\circ},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=45^{\circ}\\ &\Rightarrow \Rightarrow f''=-2\sin 2\left ( 45^{\circ} \right )=-2<0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke bawah}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: 90^{\circ}<x<180^{\circ},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=135^{\circ}\\ &\Rightarrow \Rightarrow f''=-2\sin 2\left ( 135^{\circ} \right )=2>0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke atas}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: 180^{\circ}<x<270^{\circ},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=225^{\circ}\\ &\Rightarrow \Rightarrow f''=-2\sin 2\left ( 225^{\circ} \right )=-2<0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke bawah}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: 270^{\circ}<x<360^{\circ},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=315^{\circ}\\ &\Rightarrow \Rightarrow f''=-2\sin 2\left ( 315^{\circ} \right )=2>0\\ &\qquad \color{red}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke atas} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 87.&\textrm{Diketahui fungsi}\: \: f(x)=\cos ^{2}x-\sin ^{2}x\: \: \textrm{dengan}\\ &0<x<2\pi \: .\: \textrm{Kurva akan cekung ke bawah}\\ &\textrm{pada interval}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&0<x<\displaystyle \frac{\pi }{2}\\ \textrm{b}.&\displaystyle \frac{\pi }{4}<x<\frac{3\pi }{4}\: \: \textrm{atau}\: \: \displaystyle \frac{5\pi }{4}<x<\frac{7\pi }{4}\\ \color{red}\textrm{c}.&\displaystyle \frac{3\pi }{4}<x<\frac{5\pi }{4}\: \: \textrm{atau}\: \: \displaystyle \frac{7\pi }{4}<x<2\pi \\ \textrm{d}.&\displaystyle \frac{7\pi }{4}<x<2\pi \\ \textrm{e}.&\displaystyle \frac{5\pi }{4}<x<2\pi \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}&f(x)=\color{red}\cos ^{2}x-\sin ^{2}x\color{blue}=\cos 2x\\ &f'(x)=-2\sin 2x\Rightarrow f''(x)=-4\cos 2x\\ &\color{black}\textrm{Syarat belok}\: \: f''(x)=0\\ &-4\cos 2x=0\Leftrightarrow \cos 2x=0\\ &\Leftrightarrow \cos 2x=\cos \displaystyle \frac{\pi }{2}\\ &\Leftrightarrow 2x=\pm \displaystyle \frac{\pi }{2}+k.2\pi \: \: \Leftrightarrow \: \: x=\displaystyle \frac{\pi }{4}+k.\pi \\ &\Leftrightarrow \color{red}x=\displaystyle \frac{\pi }{4},\: x=\frac{3\pi }{4} \: ,\: x=\frac{5\pi }{4}\: \: \color{black}\textrm{dan}\: \: \color{red}x=\frac{7\pi }{4}\\ &\qquad \color{red}\textrm{Ingat bahwa domain}\: \: 0<x<2\pi \: \: \textrm{saja}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: 0<x<\displaystyle \frac{\pi }{4},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=30^{\circ}=\frac{\pi }{6}\\ &\Rightarrow f''(30^{\circ})=-4\cos 2\left ( 30^{\circ} \right )=-2<0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke bawah}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: \displaystyle \frac{\pi }{4}<x<\displaystyle \frac{3\pi }{4},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=120^{\circ}=\displaystyle \frac{2\pi }{3}\\ &\Rightarrow f''(120^{\circ})=-4\cos 2\left ( 90^{\circ} \right )=2>0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke atas}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: \displaystyle \frac{3\pi }{4}<x<\frac{5\pi }{4},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=210^{\circ}=\frac{7\pi }{6}\\ &\Rightarrow f''(210^{\circ})=-4\cos 2\left ( 210^{\circ} \right )=-2<0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke bawah}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: \displaystyle \frac{5\pi }{4}<x<\frac{7\pi }{4},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=300^{\circ}=\displaystyle \frac{5\pi }{3}\\ &\Rightarrow f''(300^{\circ})=-4\cos 2\left ( 300^{\circ} \right )=2>0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke atas}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: \displaystyle \frac{7\pi }{4}<x<2\pi ,\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=330^{\circ}=\frac{11\pi }{6}\\ &\Rightarrow f''=-4\cos 2\left ( 330^{\circ} \right )=-2<0\\ &\qquad \color{red}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke bawah} \end{aligned} \end{array}$
$\begin{array}{ll}\\ 88.&\textrm{Diketahui fungsi}\: \: f(x)=\sin ^{2}x\: \: \textrm{dengan}\\ &0<x<2\pi .\: \textrm{Kurva fungsi tersebut akan}\\ &\textrm{cekung ke bawah pada interval}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&\displaystyle \frac{\pi }{4}<x<\frac{3\pi }{4}\: \: \textrm{atau}\: \: \frac{5\pi }{4}<x<\frac{7\pi }{4}\\ \textrm{b}.&\displaystyle \frac{\pi }{4}<x<\frac{3\pi }{4}\: \: \textrm{atau}\: \: \frac{7\pi }{4}<x<2\pi\\ \textrm{c}.&\displaystyle 0<x<\frac{\pi }{2}\: \: \textrm{atau}\: \: \frac{3\pi }{4}<x<\frac{5\pi }{4}\\ \textrm{d}.&\displaystyle \frac{\pi }{4}<x<\frac{3\pi }{4}\\ \textrm{e}.&\displaystyle 0<x<\frac{\pi }{4} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}&f(x)=\color{red}\sin ^{2}x\\ &f'(x)=2\sin x\cos x=\sin 2x\\ & f''(x)=2\cos 2x\\ &\color{purple}\textrm{Syarat belok}\: \: f''(x)=0\\ &2\cos 2x=0\Leftrightarrow \cos 2x=0\\ &\Leftrightarrow \cos 2x=\cos \displaystyle \frac{\pi }{2}\\ &\Leftrightarrow 2x=\pm \displaystyle \frac{\pi }{2}+k.2\pi \: \: \Leftrightarrow \: \: x=\displaystyle \frac{\pi }{4}+k.\pi \\ &\Leftrightarrow \color{red}x=\displaystyle \frac{\pi }{4},\: x=\frac{3\pi }{4} \: ,\: x=\frac{5\pi }{4}\: \: \color{black}\textrm{dan}\: \: \color{red}x=\frac{7\pi }{4}\\ &\qquad \color{red}\textrm{Ingat bahwa domain}\: \: 0<x<2\pi \: \: \textrm{saja}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: 0<x<\displaystyle \frac{\pi }{4},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=30^{\circ}=\frac{\pi }{6}\\ &\Rightarrow f''(30^{\circ})=2\cos 2\left ( 30^{\circ} \right )=2>0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke atas}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: \displaystyle \frac{\pi }{4}<x<\displaystyle \frac{3\pi }{4},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=120^{\circ}=\displaystyle \frac{2\pi }{3}\\ &\Rightarrow f''(120^{\circ})=2\cos 2\left ( 90^{\circ} \right )=-2<0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke bawah}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: \displaystyle \frac{3\pi }{4}<x<\frac{5\pi }{4},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=210^{\circ}=\frac{7\pi }{6}\\ &\Rightarrow f''(210^{\circ})=2\cos 2\left ( 210^{\circ} \right )=2>0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke atas}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: \displaystyle \frac{5\pi }{4}<x<\frac{7\pi }{4},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=300^{\circ}=\displaystyle \frac{5\pi }{3}\\ &\Rightarrow f''(300^{\circ})=2\cos 2\left ( 300^{\circ} \right )=-2<0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke bawah}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: \displaystyle \frac{7\pi }{4}<x<2\pi ,\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=330^{\circ}=\frac{11\pi }{6}\\ &\Rightarrow f''=2\cos 2\left ( 330^{\circ} \right )=2>0\\ &\qquad \color{red}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke atas} \end{aligned} \end{array}$


$\begin{array}{ll}\\ 89.&\textrm{Diketahui fungsi}\: \: f(x)=2\sin x-2\cos x\: \: \textrm{dengan}\\ &0<x<2\pi \: .\: \textrm{Kurva akan cekung ke atas}\\ &\textrm{pada interval}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&0<x<\displaystyle \frac{3\pi }{4}\\ \textrm{b}.&\displaystyle \frac{\pi }{4}<x <\displaystyle \frac{5\pi }{4}\\ \textrm{c}.& \displaystyle \frac{3\pi }{4}<x<2\pi \\ \textrm{d}.&0<x<\frac{\pi }{4}\: \: \textrm{atau}\: \: \displaystyle \frac{3\pi }{4}<x<\frac{5\pi }{4}\\ \color{red}\textrm{e}.&0<x<\frac{\pi }{4}\: \: \textrm{atau}\: \: \displaystyle \frac{5\pi }{4}<x<2\pi \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}&f(x)=\color{red}2\sin x-2\cos x\color{blue}\\ &f'(x)=2\cos x+2\sin x\\ & f''(x)=-2\sin x+2\cos x\\ &\color{black}\textrm{Syarat belok}\: \: f''(x)=0\\ &-2\sin x+2\cos x=0\Leftrightarrow \sin x=\cos x\\ &\Leftrightarrow \tan x=1\\ &\Leftrightarrow x=\displaystyle \frac{\pi }{4}+k.\pi \\ &\Leftrightarrow \color{red}x=\displaystyle \frac{\pi }{4},\: x=\frac{5\pi }{4}\\ &\qquad \color{red}\textrm{Ingat bahwa domain}\: \: 0<x<2\pi \: \: \textrm{saja}\\ &\color{black}\textrm{Sebagai gambaran saja}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: \displaystyle \frac{\pi }{4}<x<\displaystyle \frac{3\pi }{4},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=90^{\circ}=\displaystyle \frac{\pi }{2}\\ &\Rightarrow f''(90^{\circ})=-2\sin 90^{\circ}+2\cos 90^{\circ}=-2<0\\ &\qquad \color{red}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke bawah} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 90.&\textrm{Diketahui fungsi}\: \: f(x)=\sin \left ( 3x+\displaystyle \frac{\pi }{2} \right )\\ &\textrm{dengan}\: \: 0<x<2\pi .\: \textrm{Kurva fungsi tersebut}\\ &\textrm{akan cekung ke atas pada interval}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle 0<x<\frac{\pi }{6}\: \: \textrm{atau}\: \: \frac{\pi }{2}<x<\frac{5\pi }{6}\\ \color{red}\textrm{b}.&\displaystyle \frac{\pi }{6}<x<\frac{\pi }{2}\: \: \textrm{atau}\: \: \frac{5\pi }{6}<x<\pi\\ \textrm{c}.&\displaystyle \frac{\pi }{6}<x<\frac{\pi }{2}\: \: \textrm{atau}\: \: \frac{3\pi }{4}<x<\frac{5\pi }{6}\\ \textrm{d}.&\displaystyle \frac{\pi }{6}<x<\frac{\pi }{4}\: \: \textrm{atau}\: \: \frac{3\pi }{4}<x<\frac{5\pi }{6}\\ \textrm{e}.&\displaystyle \frac{\pi }{6}<x<\frac{\pi }{4}\: \: \textrm{atau}\: \: \frac{5\pi }{6}<x<\pi \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}&f(x)=\sin \left ( 3x+\displaystyle \frac{\pi }{2} \right )\\ &f'(x)=3\cos \left ( 3x+\displaystyle \frac{\pi }{2} \right )\\ & f''(x)=-9\sin \left ( 3x+\displaystyle \frac{\pi }{2} \right )\\ &\color{black}\textrm{Syarat belok}\: \: f''(x)=0\\ &-9\sin \left ( 3x+\displaystyle \frac{\pi }{2} \right )=0\Leftrightarrow \sin \left ( 3x+\displaystyle \frac{\pi }{2} \right )=0\\ &\Leftrightarrow \sin \left ( 3x+\displaystyle \frac{\pi }{2} \right )=\sin 0\\ &\Leftrightarrow \left ( 3x+\displaystyle \frac{\pi }{2} \right )=0+k.2\pi \: \: \Leftrightarrow \: \: \left ( 3x+\displaystyle \frac{\pi }{2} \right )=\displaystyle \pi+k.2\pi \\ &\Leftrightarrow 3x=-\displaystyle \frac{\pi }{2}+k.2\pi \: \: \Leftrightarrow \: \: 3x=\displaystyle \frac{\pi }{2}+k.2\pi \\ &\Leftrightarrow x=-\displaystyle \frac{\pi }{6}+k.\frac{2\pi}{3} \: \: \Leftrightarrow \: \: x=\displaystyle \frac{\pi }{6}+k.\displaystyle \frac{2\pi}{3} \\ &\Leftrightarrow \color{red}x=\displaystyle \frac{\pi }{6},\: \: x=\displaystyle \frac{\pi }{2},\: x=\frac{5\pi }{6} \: ,\: x=\frac{7\pi }{6},\\ & \color{black}\textrm{dan}\: \: \color{red}x=\frac{3\pi }{2},\: \color{black}\textrm{serta}\: \: \color{red}x=\frac{11\pi}{6} \\ &\qquad \color{red}\textrm{Ingat bahwa domain}\: \: 0\leq x\leq 2\pi \: \: \textrm{saja}\\ &\color{black}\textrm{Sebagai GAMBARAN saja, diberikan 2 nilai selang}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: 0<x<\displaystyle \frac{\pi }{6},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=15^{\circ}=\frac{\pi }{12}\\ &\Rightarrow f''(15^{\circ})=-9\sin \left ( 3\left ( \displaystyle \frac{\pi }{12} \right )+\displaystyle \frac{\pi }{2} \right )=-\displaystyle \frac{9}{2}\sqrt{2}<0\\ &\qquad \color{black}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke bawah}\\ &\bullet \color{red}\textrm{Selang}\: \: \displaystyle \frac{\pi }{6}<x<\displaystyle \frac{\pi }{2},\: \: \color{black}\textrm{misal}\: \: x=60^{\circ}=\displaystyle \frac{\pi }{3}\\ &\Rightarrow f''(60^{\circ})=-9\sin \left ( 3\left ( \displaystyle \frac{\pi }{3} \right )+\displaystyle \frac{\pi }{2} \right )=9>0\\ &\qquad \color{red}\textrm{pada selang ini kurva cekung ke atas} \end{aligned} \end{array}$







Latihan Soal 8 Persiapan PAS Gasal Matematika Peminatan Kelas XII (Limit dan Turunan Fungsi Trigonometri)

 $\begin{array}{ll}\\ 71.&\textrm{Sebuah mesin diprogram untuk dapat}\\ &\textrm{begerak tiap waktu mengikuti posisi}\\ &x=2\cos 3t\: \: \textrm{dan}\: \: y=2\cos 2t \: \: \textrm{di mana}\\ &x,y\: \: \textrm{dalam}\: \: cm\: ,\: \textrm{dan}\: \: t\: \: \textrm{dalam detik}\\ &\textrm{Jika kecepatakan dirumuskan dengan}\\ &v=\sqrt{\left ( v_{x} \right )^{2}+\left ( v_{y} \right )^{2}},\: \textrm{maka nilai}\: \: v\\ &\textrm{saat}\: \: t=30\: detik\: \textrm{adalah}\: ...\: cm/detik\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&4\sqrt{3}\\ \textrm{b}.&2\sqrt{11}\\ \textrm{c}.&2\sqrt{10}\\ \textrm{d}.&6\\ \textrm{e}.&4\sqrt{2} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\color{blue}\begin{aligned}&\textrm{Diketahui Kecepatan gerak mesin}\\ &\begin{cases} x=2\cos 3x &\Rightarrow \displaystyle \frac{dx}{dt}=-6\sin 3t \\ y=2\cos 2x &\Rightarrow \displaystyle \frac{dy}{dt}=-4\sin 2t \end{cases}\\ &\color{black}\textrm{Maka kecepatan mesin saat}\: \: t=30\\ &\: \: \color{red}v=\sqrt{\left ( v_{x} \right )^{2}+\left ( v_{y} \right )^{2}}\\ &\: \: \color{black}v=\sqrt{\left ( -6\sin 3t \right )^{2}+\left ( -4\sin 2t \right )^{2}}\\ &\quad \color{black}=\sqrt{\left ( -6\sin 3(30) \right )^{2}+\left ( -4\sin 2(30) \right )^{2}}\\ &\quad \color{black}=\sqrt{\left ( -6(1) \right )^{2}+\left ( -4\left ( \displaystyle \frac{1}{2}\sqrt{3} \right ) \right )^{2}}\\ &\quad \color{black}=\sqrt{36+12}=\sqrt{48}=\sqrt{16.3}\\ &\quad \color{red}=4\sqrt{3} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 72.&\textrm{Sebuah benda duhubungkan dengan}\\ &\textrm{pegas dan bergerak sepanjang sumbu}\\ &\textrm{X dengan formula persamaan}:\\ &\qquad x=\sin 2t+\sqrt{3}\cos 2t\\ &\textrm{Jarak terjauh dari titik}\: \: O\: \: \textrm{yang dapat}\\ &\textrm{dicapai oleh benda tersebut adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&1\\ \color{red}\textrm{b}.&2\\ \textrm{c}.&3\\ \textrm{d}.&4\\ \textrm{e}.&5 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\color{blue}\begin{aligned}&\textrm{Diketahui gerak benda yang bergerak}\\ &\textrm{mengikuti formula}:\\ &\qquad \color{red}x=\sin 2t+\sqrt{3}\cos 2t\\ &\color{black}\textrm{Jarak terjauh dicapai saat}\: \: x'=\displaystyle \frac{dx}{dt}=0\\ &\: \: \color{red}x'=2\cos 2t-2\sqrt{3}\sin 2t=0\\ &\: \: \color{black}\Leftrightarrow \: 2\cos 2t=2\sqrt{3}\sin 2t\\ &\: \: \color{black}\Leftrightarrow \: \displaystyle \frac{\sin 2t}{\cos 2t}=\displaystyle \frac{1}{3}\sqrt{3}\\ &\: \: \color{black}\Leftrightarrow \: \tan 2t=\tan 30^{\circ}\\ &\: \: \color{black}\Leftrightarrow \: 2t=30^{\circ}+k.180^{\circ}\\ &\: \: \color{black}\Leftrightarrow \: t=15^{\circ}+k.90^{\circ}\begin{cases} k=0, &t=15^{\circ} \\ k=1, &t=105^{\circ} \\ k=2, &t=195^{\circ} \\ k=3, &t=285^{\circ}\\ k=4, &t=375^{\circ}\\ &\textrm{dst} \end{cases}\\ &\textrm{Ambil}\: \: t=15^{\circ},\: \textrm{maka nilai}\\ &x-\textrm{nya adalah}:\\ &\quad \color{red}x=\sin 2t+\sqrt{3}\cos 2t\\ &\quad \Leftrightarrow \: \color{black}x=\sin 2(15^{\circ})+\sqrt{3}\cos 2(15^{\circ})\\ &\quad \Leftrightarrow \: \color{black}x=\displaystyle \frac{1}{2}+\sqrt{3}\left ( \displaystyle \frac{1}{2}\sqrt{3} \right )\\ &\quad \Leftrightarrow \: \color{red}x=\displaystyle \frac{1}{2}+\frac{3}{2}=2 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 73.&\textrm{Pada kurva}\: \: y=\sin x\: \: \: \textrm{dibuat}\\ &\textrm{garis singgung melalui titik}\: \: \left ( \displaystyle \frac{2\pi }{3},k \right )\\ &\textrm{garis singgung tersebut memotong}\\ &\textrm{sumbu-X di A dan sumbu-Y di B}.\\ &\textrm{Luas}\: \: \triangle AOB\: \: \textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle \frac{\left ( 3\pi +2\sqrt{3} \right )^{2}}{36}\\ \color{red}\textrm{b}.&\displaystyle \frac{\left ( 3\pi +3\sqrt{3} \right )^{2}}{36}\\ \textrm{c}.&\displaystyle \frac{\left ( 3\pi +2\sqrt{3} \right )^{2}}{16}\\ \textrm{d}.&\displaystyle \frac{\left ( 3\pi +2\sqrt{3} \right )^{2}}{18}\\ \textrm{e}.&\displaystyle \frac{\left ( 3\pi +3\sqrt{3} \right )^{2}}{18} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\textrm{Perhatikan ilustrasi berikut} \end{array}$


$.\: \qquad\begin{aligned}&\textrm{Misalkan koordinat titik}\: \: P\left ( \displaystyle \frac{2\pi }{3},k \right )\\ & \color{black}\textrm{maka},\\ &x_{p}=\displaystyle \frac{2\pi }{3},\: y_{p}=k=\sin \displaystyle \frac{2\pi }{3}=\displaystyle \frac{1}{2}\sqrt{3}\\ &\textrm{Persamaan garis singgung di titik P}:\\ &\color{red}y=m_{x_{p}}\left ( x-x_{p} \right )+y_{p}\\ &\color{black}\begin{cases} \left ( \displaystyle \frac{2\pi }{3},k \right ) &=\color{red}\left ( \displaystyle \frac{2\pi }{3},\frac{1}{2}\sqrt{3} \right ) \\ m_{x_{p}}=\displaystyle \frac{dy}{dx} &=y'=\cos x\\ \qquad m_{x_{p}}&=\cos \left ( \displaystyle \frac{2\pi }{3} \right )=\color{red}-\frac{1}{2} \end{cases}\\ &\textrm{Sehingga persamaan garis singgungnya}\\ &\color{red}y=\left ( -\displaystyle \frac{1}{2} \right )\left ( x-\displaystyle \frac{2\pi }{3} \right )+\displaystyle \frac{1}{2}\sqrt{3}\\ &\Leftrightarrow \color{red}2y=-x+\displaystyle \frac{2\pi }{3}+\displaystyle \frac{1}{2}\sqrt{3}\\ &\bullet\quad \textrm{memotong sumbu-X, maka}\: \: y_{A}=0\\ &\qquad \color{red}2y_{A}=-x_{A}+\displaystyle \frac{2\pi }{3}+\sqrt{3}\\ &\qquad \color{black}0=-x_{A}+\displaystyle \frac{2\pi }{3}+\sqrt{3}\\ &\qquad \color{black}x_{A}=\displaystyle \frac{2\pi }{3}+\sqrt{3}\\ &\bullet\quad \textrm{memotong sumbu-Y, maka}\: \: x_{B}=0\\ &\qquad \color{red}2y_{B}=-x_{B}+\displaystyle \frac{2\pi }{3}+\sqrt{3}\\ &\qquad \color{black}2y_{B}=0+\displaystyle \frac{2\pi }{3}+\sqrt{3}\\ &\qquad \color{black}y_{B}=\displaystyle \frac{\pi }{3}+\displaystyle \frac{1}{2}\sqrt{3}\\ &\bullet\quad \color{blue}\textrm{Luas}\: \: \triangle AOB=\left [ AOB \right ]=\color{red}\displaystyle \frac{x_{A}.y_{B}}{2}\\ &\qquad \color{black}=\displaystyle \frac{\left ( \displaystyle \frac{2\pi }{3}+\sqrt{3} \right ).\left ( \displaystyle \frac{\pi }{3}+\displaystyle \frac{1}{2}\sqrt{3} \right )}{2}\\ &\qquad \color{black}=\displaystyle \frac{1}{6}\left ( 2\pi +3\sqrt{3} \right ).\displaystyle \frac{1}{6}\left ( 2\pi +3\sqrt{3} \right )\\ &\qquad =\color{red}\displaystyle \frac{1}{36}\left ( 2\pi +3\sqrt{3} \right )^{2} \end{aligned}$

$\begin{array}{ll}\\ 74.&\textrm{Sebuah wadah penampung air hujan}\\ &\textrm{memiliki ukuran sisi samping 3 m dan}\\ &\textrm{sisi horisontal juga 3 m. Sisi samping}\\ &\textrm{membentuk sudut}\: \: \theta \left ( 0\leq \theta \leq \displaystyle \frac{\pi }{2} \right )\\ &\textrm{dengan garis vertikal (lihat gambar)}\\ &\textrm{Nilai}\: \: \theta \: \: \textrm{supaya wadah dapat menampung}\\ &\textrm{air hujan maksimum adalah}\: ....\\ \end{array}$
$\begin{array}{l} .\: \qquad&\\ &\begin{array}{llll} \color{red}\textrm{a}.&\displaystyle \frac{\pi }{3}\\ \textrm{b}.&\displaystyle \frac{\pi }{4}\\ \textrm{c}.&\displaystyle \frac{\pi }{5}\\ \textrm{d}.&\displaystyle \frac{\pi }{6}\\ \textrm{e}.&\displaystyle \frac{\pi }{8} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\color{blue}\begin{aligned}&\textrm{Supaya memuat dapat maksimum}\\ &\textrm{maka luas penampang haruslah}\\ &\color{black}\textrm{MAKSIMUM, yaitu} \end{aligned} \end{array}$
gambar 1
gambar 2
$.\: \qquad\begin{aligned}&\textrm{Luas penampang}=\textrm{Luas Trapesium}\\ &\color{red}\textrm{dengan}\color{black}\begin{cases} t &=3\sin \theta \\ n &=3\cos \theta \end{cases}\\ &\textrm{Luas Penampang}=\color{red}\displaystyle \frac{1}{2}\left ( \sum \textrm{sisi sejajar} \right )\times t\\ &\Leftrightarrow \: L=\displaystyle \frac{1}{2}\left ( 6+2n \right )\times t\\ &\Leftrightarrow \: L=\left ( 3+n \right )\times t\\ &\Leftrightarrow \: L=\left ( 3+3\cos \theta \right )\times 3\sin \theta \\ &\Leftrightarrow \: L=9\sin \theta +9\sin \theta \cos \theta \\ &\Leftrightarrow \: L=9\sin \theta +\displaystyle \frac{9}{2}\sin 2\theta \\ &\color{black}\textrm{Suapa luas penampang}\: \: \color{red}\textrm{MAKSIMUM}\\ &\color{black}\textrm{maka}\: \: L'=\displaystyle \frac{dL}{d\theta }=0\\ &\Leftrightarrow \: L'=9\cos \theta +9\cos 2\theta =0\\ &\Leftrightarrow \: 9\cos \theta +9\cos 2\theta =0\\ &\Leftrightarrow \: 9\cos \theta +9\left ( 2\cos ^{2}\theta -1 \right ) =0\\ &\Leftrightarrow \: 2\cos^{2} \theta +\cos \theta -1=0\\ &\Leftrightarrow \: \left (\cos \theta +1 \right )\left ( 2\cos \theta -1 \right )=0\\ &\Leftrightarrow \: \cos \theta =-1\: \: \color{black}\textrm{atau}\: \: \color{blue}2\cos \theta =1\\ &\Leftrightarrow \: \cos \theta =-1\: \: \color{black}\textrm{atau}\: \: \color{blue}\cos \theta =\displaystyle \frac{1}{2}\\ &\Leftrightarrow \: \cos \theta =\cos \pi \: \: \color{black}\textrm{atau}\: \: \color{blue}\cos \theta =\cos \displaystyle \frac{\pi }{3}\\ &\Leftrightarrow \: \theta =\pi \: \: \color{black}\textrm{atau}\: \: \color{red}\theta =\displaystyle \frac{\pi }{3} \end{aligned}$

$\begin{array}{ll}\\ 75.&\textrm{Seseorang melempar bola dari atap}\\ &\textrm{sebuah rumah. Ketinggian bola saat}\\ &t\: (detik)\: \: \textrm{dinyatakan dengan persamaan}\\ &h(t)=5+\cos ^{2}\pi t.\: \: \textrm{Kecepatan bola}\\ &\textrm{ditentukan dengan formula}\: \: v=\displaystyle \frac{dh}{dt}\\ &\textrm{Besar kecepatan bola saat}\: \: t=0,25\\ &\textrm{detik adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llll} \textrm{a}.&0\\ \color{red}\textrm{b}.&\pi \\ \textrm{c}.&2\pi \\ \textrm{d}.&3\pi \\ \textrm{e}.&4\pi \end{array}\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}&\textrm{Diketahui}\: \: h(t)=5+\cos ^{2}\pi t.\: \: \color{red}\textrm{maka}\\ &v=\displaystyle \frac{dh}{dt}=2\cos \pi t\left ( -\sin \pi t \right ).(\pi )\\ &\Leftrightarrow v=-\pi \sin 2\pi t\\ &\color{black}\textrm{Saat}\: \: t=0,25=\displaystyle \frac{1}{4},\: \: \color{red}\textrm{maka}\\ &\textrm{besar kecepatannya adalah}:\\ &\Leftrightarrow \: \color{black}v=-\pi \sin 2\pi \left ( \displaystyle \frac{1}{4} \right )\\ &\Leftrightarrow \: \quad =-\pi \sin \displaystyle \frac{\pi }{2}\\ &\Leftrightarrow \: \quad =\color{red}-\pi\\ &\textrm{Tanda negatif menunjukkan}\\ &\color{black}\textrm{arah kecepatan ke bawah}\\ &\color{black}\textrm{Karena kecepatan merupakan salah}\\ &\textrm{satu besaran}\: \color{red}\textrm{VEKTOR} \end{aligned} \end{array}$.

$\begin{array}{ll}\\ 76.&\textrm{Turunan kedua dari}\: \: f(x)=x^{3}-\sin 3x\: \: \textrm{adalah... .}\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&6x^{2}+9\sin 3x\\ \textrm{b}.&3x^{2}+6\sin 3x\\ \textrm{c}.&3x-9\sin 3x\\ \color{red}\textrm{d}.&6x+9\sin 3x\\ \textrm{e}.&9x-6\sin 3x \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}f(x)&=x^{3}-\sin 3x\\ f'(x)&=3x^{2}-3\cos 3x\\ f''(x)&=\color{red}6x+9\sin 3x \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 77.&\textrm{Diketahui fungsi}\: \: g(x)=\displaystyle \frac{1-\cos x}{\sin x}\: . \textrm{Nilai}\\ &\textrm{turunan kedua saat}\: \: x=\displaystyle \frac{\pi}{4}\: \: \textrm{adalah}\: .... \\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\sqrt{2}+4\\ \textrm{b}.&2\sqrt{2}-3\\ \textrm{c}.&2\sqrt{2}+3\\ \color{red}\textrm{d}.&3\sqrt{2}-4\\ \textrm{e}.&3\sqrt{2}+4 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{d}\\ &\begin{aligned}g(x)&=\displaystyle \frac{1-\cos x}{\sin x}\\ g'(x)&=\displaystyle \frac{\sin x(\sin x)-\cos x(1-\cos x)}{\sin ^{2}x}\\ &=\displaystyle \frac{\sin ^{2}x-\cos x+\cos ^{2}x}{\sin ^{2}x}\\ &=\displaystyle \frac{1-\cos x}{\sin ^{2}x}\\ g''(x)&=\displaystyle \frac{\sin x(\sin ^{2}x)-2\sin x\cos x(1-\cos x)}{\sin ^{4}x}\\ &=\displaystyle \frac{\sin x(\sin ^{2}x)-\sin 2x(1-\cos x)}{\sin ^{4}x}\\ &=\color{red}\displaystyle \frac{\sin \displaystyle \frac{\pi }{4}(\sin ^{2}\displaystyle \frac{\pi }{4})-\sin 2\displaystyle \frac{\pi }{4}(1-\cos \displaystyle \frac{\pi }{4})}{\sin ^{4}\displaystyle \frac{\pi }{4}}\\ &=\color{black}\displaystyle \frac{\left ( \displaystyle \frac{1}{\sqrt{2}} \right )\left ( \displaystyle \frac{1}{\sqrt{2}} \right )^{2}-1.\left ( 1-\left ( \displaystyle \frac{1}{\sqrt{2}} \right ) \right )}{\left ( \displaystyle \frac{1}{\sqrt{2}} \right )^{4}}\\ &=\color{black}\displaystyle \frac{\displaystyle \frac{1}{2}\displaystyle \frac{1}{\sqrt{2}}-1+\displaystyle \frac{1}{\sqrt{2}}}{\displaystyle \frac{1}{4}}\times \displaystyle \frac{4}{4}\\ &=\displaystyle \frac{\displaystyle \frac{2}{\sqrt{2}}-4+\frac{4}{\sqrt{2}}}{1}\\ &=\displaystyle \frac{6}{\sqrt{2}}-4=\color{red}3\sqrt{2}-4 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 78.&\textrm{Turunan kedua fungsi}\: \: f(x)=\sin ^{2}x-\cos ^{2}x\\ &\textrm{adalah}\: \: f''(x)=....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&6\sin 2x\\ \color{red}\textrm{b}.&4\cos 2x\\ \textrm{c}.&2\cos 2x\\ \textrm{d}.&-2\cos 2x\\ \textrm{e}.&-4\cos 2x \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{b}\\ &\begin{aligned}f(x)&=\sin ^{2}x-\cos ^{2}x\\ f'(x)&=2\sin x\cos x-2\cos x(-\sin x)\\ &=2\sin x\cos x+2\sin x\cos x\\ &=2(2\sin x\cos x)=\color{black}2\sin 2x\\ f''(x)&=\color{red}2.2\cos 2x=\color{red}4\cos 2x \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 79.&\textrm{Diketahui}\: \: f(x)=\sqrt{\sin x}\: .\: \textrm{Jika}\: \: f''(x)\\ &\textrm{adalah turunan keduafungsi}\: \: f,\: \textrm{maka}\\ &\textrm{nilai dari}\: \: f''\left ( \displaystyle \frac{\pi }{2} \right )\: \: \textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&-\displaystyle \frac{1}{2}\\ \textrm{b}.&-\displaystyle \frac{1}{4}\\ \textrm{c}.&0\\ \textrm{d}.&\displaystyle \frac{1}{4}\\ \textrm{e}.&\displaystyle \frac{1}{2} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}f(x)&=\color{black}\sqrt{\sin x}=\sin ^{\frac{1}{2}}x\\ f'(x)&=\displaystyle \frac{1}{2}\sin ^{-\frac{1}{2}}x.\cos x=\displaystyle \frac{\cos x}{2\sin ^{\frac{1}{2}}x}\\ f''(x)&=\color{red}\displaystyle \frac{-\sin x\left ( 2\sin ^{\frac{1}{2}}x \right )-\cos x\left ( 2.\displaystyle \frac{1}{2}\sin ^{-\frac{1}{2}}x.\cos x \right )}{4\sin x}\\ &=\displaystyle \frac{-2\sin x\sqrt{\sin x}-\displaystyle \frac{\cos ^{2}x}{\sqrt{\sin x}}}{4\sin x}\\ f''\left ( \displaystyle \frac{\pi }{2} \right )&=\color{black}\displaystyle \frac{-2\sin \displaystyle \frac{\pi }{2}.\sqrt{\sin \displaystyle \frac{\pi }{2}}-\displaystyle \frac{\cos ^{2}\displaystyle \frac{\pi }{2}}{\sin \displaystyle \frac{\pi }{2}}}{4\sin \displaystyle \frac{\pi }{2}}\\ &=\displaystyle \frac{-2.1.1-0}{4.1}=\color{red}-\frac{1}{2} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 80.&\textrm{Jika}\: \: f(x)=\tan ^{2}(3x-2) \: \: \textrm{maka}\: \: f''(x)=....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&36\tan ^{2}(3x-2)\sec ^{2}(3x-2)\\ &-18\sec ^{4}(3x-2)\\ \textrm{b}.&36\tan ^{2}(3x-2)\sec ^{2}(3x-2)\\ &+18\sec ^{2}(3x-2)\\ \color{red}\textrm{c}.&36\tan ^{2}(3x-2)\sec ^{2}(3x-2)\\ &+18\sec ^{4}(3x-2)\\ \textrm{d}.&18\tan ^{2}(3x-2)\sec ^{2}(3x-2)\\ &+36\sec ^{4}(3x-2)\\ \textrm{e}.&18\tan ^{2}(3x-2)\sec ^{2}(3x-2)\\ &+18\sec ^{4}(3x-2) \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{c}\\ &\begin{aligned}f(x)&=\tan ^{2}(3x-2)\\ f'(x)&=2\tan (3x-2)\sec ^{2}(3x-2)(3)\\ &=6\tan (3x-2)\sec ^{2}(3x-2)\\ f''(x)&=6\sec ^{2}(3x-2).(3)\sec ^{2}(3x-2)\\ &+6\tan (3x-2).2\sec (3x-2).\sec (3x-2)\tan (3x-2)(3)\\ &=\color{red}18\sec ^{4}(3x-2)\\ &\color{red}+36\tan ^{2}(3x-2)\sec ^{2}(3x-2) \end{aligned} \end{array}$.