Contoh Soal 4 Sistem Persamaan Linear Tiga Variabel

$\begin{array}{ll}\\ 16.&\textrm{Diketahui suatu fungsi kuadrat}\\ &f(x)=ax^{2}+bx+c.\: \: \textrm{Jika fungsi}\\ &(-1,0),(1,4),\: \textrm{dan}\: \: (2,9),\: \: \textrm{maka}\\ &\textrm{fungsi yang dimaksud adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle f(x)=x^{2}-2x+3\\ \textrm{b}.&f(x)=x^{2}+2x+3\\ \textrm{c}.&f(x)=x^{2}+2x-3\\ \textrm{d}.&f(x)=x^{2}-2x-3\\ \color{red}\textrm{e}.&f(x)=x^{2}+2x+1 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}&\textrm{Diketahui sistem persamaan}\\ &\left\{\begin{matrix} (-1,0)\Rightarrow f(-1)=a-b+c=0\: ....\color{red}(1)\\ (1,4)\Rightarrow f(1)=a+b+c=4\: ....\color{red}(2)\\ (2,9)\Rightarrow f(2)=4a+2b+c=9\: ....\color{red}(3)\end{matrix}\right.\\ &\textrm{Saat}\: \: (1)\&(2),\: \textrm{didapatkan}\\ &b=2\: \: ...............\color{blue}(4)\\ &\textrm{Saat}\: \: (1)\&(3),\: \textrm{didapatkan}\\ &\color{blue}\begin{array}{llll}\\ 4a+2b+c&=9&\\ \: \: \: \: a-b+c&=0&-\\\hline \quad\qquad \qquad 3a+3b&=9&\\ \: \: \: \quad\qquad \qquad a+b&=3&...(5) \end{array}\\ &\textrm{Dari persamaan}\: \: (4)\&(5)\: \: \textrm{maka},\\ &\color{blue}\begin{cases} a &=1 \\ c & =1 \end{cases}\\ &\color{blue}\textrm{Jadi},\: \: f(x)=ax^{2}+bx+c=x^{2}+2x+1 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 17.&\textrm{Diketahui persamaan}\begin{cases} x-y & =2 \\ kx+y & =3 \end{cases}\\ &\textrm{memiliki solusi}\: \: (x,y)\: \: \textrm{di kuadran I}\\ &\textrm{Jika dan hanya jika nilai}\: \: k\: \: \textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\displaystyle k=-1\\ \textrm{b}.&k>-1\\ \textrm{c}.&k<\displaystyle \frac{3}{2}\\ \textrm{d}.&0<k<\displaystyle \frac{3}{2}\\ \color{red}\textrm{e}.&-1<k<\displaystyle \frac{3}{2} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}&\textrm{Diketahui sistem persamaan}\\ &\left\{\begin{matrix} x-y=2\: \: \: \quad....(1)\\ kx+y=3\quad\: ....(2)\end{matrix}\right.\\ &\textrm{Dengan metode matriks didapatkan}\\ &\color{blue}x=\displaystyle \frac{\begin{vmatrix} 2 & -1\\ 3& 1 \end{vmatrix}}{\begin{vmatrix} 1 & -1\\ k & 1 \end{vmatrix}}=\displaystyle \frac{2-(-3)}{1+k}=\frac{5}{k+1}\\ &\textrm{Dengan cara yang sama pula}\\ &\color{blue}y=\displaystyle \frac{\begin{vmatrix} 1 & 2\\ k & 3 \end{vmatrix}}{\begin{vmatrix} 1 & -1\\ k & 1 \end{vmatrix}}=\displaystyle \frac{3-2k}{k+1}\\ &\textrm{Supaya memiliki solusi di kwadran I},\\ &\textrm{maka baik}\: \: x\: \: \textrm{maupun}\: \: y\\ &\textrm{haruslah positif, akibatnya}:\\ &\color{red} k+1>0\Rightarrow k>-1\\ &\textrm{Sebagai akibat yang lain adalah}:\\ &3-2k>0\Rightarrow k<\displaystyle \frac{3}{2}\\ &\color{blue}\textrm{Jadi},\: \: -1<k<\displaystyle \frac{3}{2} \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 18.&\textrm{Diketahui sistem persamaan}\\ &y+\displaystyle \frac{2}{x+z}=4\\ &5y+\displaystyle \frac{18}{2x+y+z}=18\\ &\displaystyle \frac{8}{x+z}-\frac{6}{2x+y+z}=3\\ &\textrm{Nilai}\: \: y+\sqrt{x^{2}-2xz+y^{2}}\: \: \textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&\displaystyle 3\\ \textrm{b}.&5\\ \textrm{c}.&7\\ \textrm{d}.&9\\ \textrm{e}.&11 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}&\textrm{Diketahui sistem persamaan}\\ &\left\{\begin{matrix} y+\displaystyle \frac{2}{x+z}=4\qquad\quad\\ 5y+\displaystyle \frac{18}{2x+y+z}=18\\ \displaystyle \frac{8}{x+z}-\frac{6}{2x+y+z}=3\end{matrix}\right.\\ &\textrm{Jika disederhanakan beberapa bagian}\\ &\begin{cases} y+2A & =4\: ....(1) \\ 5y+18B & =18\: ....(2) \\ 8A-6B & =3\: ....(3) \end{cases}\\ &\textrm{Saat}\: \: (1)+(2)\&(3),\: \textrm{maka}\\ &\color{blue}\begin{array}{llllll}\\ y+2A&=4&\left | \times 5 \right |&5y+10A=20\\ 5y+3(8A-3)&=18&\left | \times 1 \right |&5y+24A=27&-\\\hline &&&\: \: \quad-14A=-7\\ &&&\: \: \: \: \: \: \: \qquad A=\displaystyle \frac{1}{2}...(4)\\ \textrm{maka}\: B=\displaystyle \frac{1}{6}\: \& &y=3&&\\ \textrm{akibatnya}\\ \begin{cases} x &=1 \\ z &=1 \end{cases} \end{array} \\ &\color{blue}\textrm{Jadi},\: \: y+\sqrt{x^{2}-2xz+z^{2}}=3+0=3 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 19.&\textrm{Diberikan}\: \: a,b,\: \textrm{dan}\: \: c \: \: \textrm{adalah angka-angka}\\ &\textrm{dari bilangan 3 digit yang memenuhi}\\ &49a+7b+c=286.\: \: \textrm{Nilai dari}\: \: a+b+c\\ &\textrm{adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \color{red}\textrm{a}.&16\\ \textrm{b}.&17\\ \textrm{c}.&18\\ \textrm{d}.&19\\ \textrm{e}.&20 \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{a}\\ &\begin{aligned}&\textrm{Diketahui sistem persamaan}\\ &\color{blue}49a+7b+c=286\\ &\textrm{Nilai maksimum}\: \: a\: \textrm{adalah}\: \: \color{blue}5\\ &\color{red}49\times 5=245,\: \: \color{black}\textrm{akibatnya}:\\ &\color{blue}245+7b+c=286\Rightarrow 7b+c=286-245=41\\ &\textrm{Nilai maksimum}\: \: b\: \textrm{adalah}\: \: \color{blue}5\\ &\color{red}7\times 5=35,\: \: \color{black}\textrm{akibatnya}:\\ &\color{blue}35+c=41\Rightarrow c=41-35=6\\ &\color{black}\textrm{Sehingga}\: \: \color{blue}a,b,\: \: \color{black}\textrm{dan}\: \: \color{blue}c\: \: \color{black}\textrm{adalah}\: \: \color{blue}5,5,\: \: \color{black}\textrm{dan}\: \: \color{blue}6\\ &\textrm{Jadi},\: \textrm{nilai}\: \: \color{red}a+b+c=5+5+6=16 \end{aligned} \end{array}$

$\begin{array}{ll}\\ 20.&\textrm{Diketahui sistem persamaan}\\ &(2x+3y)^{.^{\log (x-y+2z)}}=1\\ &3^{2x+y+z}\times 27^{3z+2y+x}=81\\ &5x+3y+8z=2\\ &\textrm{Himpunan penyelesaian yang}\\ &\textrm{memenuhi adalah}\: ....\\ &\begin{array}{llll}\\ \textrm{a}.&\left \{ \displaystyle \frac{17}{12},-\frac{1}{12},\frac{7}{6} \right \}\\ \textrm{b}.&\left \{ -\displaystyle \frac{17}{12},\frac{1}{2},\frac{7}{6} \right \}\\ \textrm{c}.&\left \{ -\displaystyle \frac{17}{12},-\frac{1}{2},-\frac{7}{6} \right \}\\ \textrm{d}.&\left \{ \displaystyle \frac{17}{12},\frac{1}{12},\frac{7}{6} \right \}\\ \color{red}\textrm{e}.&\left \{ -\displaystyle \frac{17}{12},-\frac{1}{12},\frac{7}{6} \right \} \end{array}\\\\ &\textrm{Jawab}:\quad \color{red}\textbf{e}\\ &\begin{aligned}&\color{blue}\textrm{Untuk persamaan}\: \: (1)\\ &(2x+3y)^{.^{\log (x-y+2z)}}=(2x+3y)^{0}\\ &\Leftrightarrow (x-y+2z)=10^{0}=1\\ &\color{blue}\textrm{Untuk persamaan}\: \: (2)\\ &3^{2x+y+z}\times 27^{3z+2y+x}=81\\ &\Leftrightarrow 3^{2x+y+z+3(3z+2y+x)}=3^{4}\\ &\Leftrightarrow 5x+7y+10z=4\\ &\color{blue}\textrm{Sehingga sistem persamaan akan terlihat}\\ &\left\{\begin{matrix} x-y+2z=1\: \: \qquad....(1)\\ 5x+7y+10z=4\quad\: ....(2)\\ 5x+3y+8z=2\: \: \: \: \quad ....(3)\end{matrix}\right.\\ &\textrm{Saat}\: \: (2)\&(3),\: \textrm{maka}\\ &\color{blue}\begin{array}{llll}\\ 5x+7y+10z&=4&\\ 5x+3y+8z&=2&-\\\hline \qquad 4y\quad+2z&=2\\ \qquad 2y\quad+z&=1\: ...(4)\\ \end{array} \\ &\textrm{Saat}\: \: (1)+(3),\: \textrm{maka}\\ &\color{blue}\begin{array}{llll}\\ 5x-5y+10z&=5&\\ 5x+7y+10z&=4&-\\\hline \quad -12y\quad&=1\\ \: \: \: \: \qquad y\quad&=-\displaystyle \frac{1}{12}\: ...(5)\\ \end{array}\\ &\textrm{Dari persamaan}\: \: (5)\: \: \textrm{disubstistusikan ke}\: \: (4)\\ &\color{blue}\begin{aligned}2y+z&=1\\ 2\left ( -\displaystyle \frac{1}{12} \right )+z&=1\\ z&=1+\displaystyle \frac{1}{6}\\ z&=\displaystyle \frac{7}{6} \end{aligned}\\ &\textrm{Cukup jelas juga}\: \: x=....\\ &\color{blue}\textrm{Jadi},\: \textrm{pilihannya adalah}\: \: e \end{aligned} \end{array}$


DAFTAR PUSTAKA

  1. Bintari, N., Gunarto, D. 2007. Panduan Menguasai Soal-Soal Olimpiade MAtematika Nasional dan Internasional. Yogyakarta: INDONESIA CERDAS.
  2. Kanginan, M. 2016. Matematika untuk SMA-MA/SMK-MAK Kelas X. Bandung: SRIKANDI EMPAT WIDYA UTAMA
  3. Kurnianingsih, S. 2008. SPM Matematika SMA dan MA Program IPS Siap Tuntas Menghadapi Ujian. Jakarta: ESIS
  4. Susianto, B. 2011. Soal dan Pembahasan Olimpiade Matematika dengan Proses Berpikir Aljabar dan Bilangan. Jakarta: GRASINDO
  5. Yuana, R. A., Indriyastuti. 2017. Perspektif Matematika untuk Kelas X SMA dan MA Kelompok Mata Pelajaran Wajib. Solo: TIGA SERANGKAI PUSTAKA MANDIRI

Tidak ada komentar:

Posting Komentar

Informasi